[1] آياتِ اللَّهِ آناءَ اللَّيْلِ وَ هُمْ يَسْجُدُونَ.

آل‌عمران (3) 113

13. توجّه به معنا

112. لزوم خواندن نماز، با قرائت صحيح و توجّه به معانى اذكار آن:

... لا تَقْرَبُوا الصَّلاةَ وَ أَنْتُمْ سُكارى‌ حَتَّى تَعْلَمُوا ما تَقُولُونَ‌ ....

نساء (4) 43

14. جماعت‌

113. اقامه نماز با جماعت، امرى پسنديده و مورد تشويق خدا:

وَ أَقِيمُوا الصَّلاةَ ... وَ ارْكَعُوا مَعَ الرَّاكِعِينَ. [2]

بقره (2) 43

يا مَرْيَمُ اقْنُتِي لِرَبِّكِ وَ اسْجُدِي وَ ارْكَعِي مَعَ الرَّاكِعِينَ‌ [3].

آل‌عمران (3) 43

قُلْ أَمَرَ رَبِّي بِالْقِسْطِ وَ أَقِيمُوا وُجُوهَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ [4] ...

اعراف (7) 29

15. حضور در مسجد

114. فضيلت اقامه نماز، در مسجد:

قُلْ أَمَرَ رَبِّي بِالْقِسْطِ وَ أَقِيمُوا وُجُوهَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ [5] ...

اعراف (7) 29

16. حضور قلب‌

115. لزوم اداى نماز، همراه با نشاط و حضور قلب:

... لا تَقْرَبُوا الصَّلاةَ وَ أَنْتُمْ سُكارى‌ حَتَّى تَعْلَمُوا ما تَقُولُونَ‌ [6] ...

نساء (4) 43

نيز---) همين مدخل، آداب نماز، پرهيز از كسالت، خشوع، خضوع‌

17. خشوع‌

116. حالت خشوع در نماز، امرى شايسته و مطلوب:

وَ اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ وَ إِنَّها لَكَبِيرَةٌ إِلَّا عَلَى الْخاشِعِينَ.

بقره (2) 45

حافِظُوا عَلَى الصَّلَواتِ وَ الصَّلاةِ الْوُسْطى‌ وَ قُومُوا لِلَّهِ قانِتِينَ‌ [7].

بقره (2) 238

قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ‌ الَّذِينَ هُمْ فِي صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ.

مؤمنون (23) 1 و 2

117. خشوع در نماز از سوى مؤمنان، مورد فرمان خداوند:

حافِظُوا عَلَى الصَّلَواتِ وَ الصَّلاةِ الْوُسْطى‌ وَ قُومُوا لِلَّهِ قانِتِينَ.

بقره (2) 238

118. فرو نهادن چشم، نشانه خشوع در نماز:

الَّذِينَ هُمْ فِي صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ‌ [8].

مؤمنون (23) 2

[1] . «آناء الليل» هنگام نماز عشاء يا بين مغرب و عشاء است‌و مقصود از سجده، نماز است. (مجمع البيان، ج 1- 2، ص 816؛ زادالمسير، ج 1، ص 443 و 444)

[2] . گفته شده: جمله «واركعوا مع الراكعين» براى ترغيب وتشويق به نمازجماعت است. (التبيان، ج 1، ص 196؛ الكشاف، ج 1، ص 133)

[3] . گفته شده: مقصود از «واركعى مع الرّاكعين» نمازجماعت است. (التبيان، ج 2، ص 458)

[4] . بنا بر بعض وجوه ذكر شده در تفسير آيه، مقصود، اقامه نماز با جماعت است. (مجمع‌البيان، ج 3-/ 4، ص 635)

[5] . بنا بر بعض وجوه ذكر شده در تفسير آيه، مقصود، اقامه نماز با جماعت است. (مجمع‌البيان، ج 3-/ 4، ص 635)

[6] . جمله «حتّى‌ تعلموا ما تقولون» قرينه است بر اينكه مراد از «سكارى‌» مى‌تواند هر چيزى باشد كه مانع از توجّه به نماز و مفاد آن است. اين نكته بيانگر آن است كه حضور قلب در نماز لازم است‌

[7] . «قنوت» به معناى خشوع و اقرار به عبوديّت است. (لسان‌العرب، ج 11، ص 313، «قنت»)

[8] . بنا بر روايتى از امام صادق عليه السلام منظور از «خشوع» فرونهادن چشم در نماز است. (بحارالانوار، ج 81، ص 264؛ دعائم الاسلام، ج 1، ص 158)