ألم يجعل كيدهم فى تضليل‌* وأرسل عليهم طيرا أبابيل‌* ترميهم بحجارة مّن سجّيل‌* فجعلهم كعصف مّأكول. [1]

فيل (105) 1- 5

11) قصّه اصحاب فيل، نشانه قدرت و آيه الهى و امرى خارق‌العاده:

ألم تر كيف فعل ربّك بأصحب الفيل‌* ألم يجعل كيدهم فى تضليل‌* و أرسل‌عليهم طيرا أبابيل‌* ترميهم بحجارة مّن سجّيل‌* فجعلهم كعصف مّأكول. [2]

فيل (105) 1- 5

12) قطعى و معروف بودن سرگذشت اصحاب فيل در دوران پيامبر (ص):

ألم تر كيف فعل ربّك بأصحب الفيل‌* ألم يجعل كيدهم فى تضليل‌* و أرسل‌عليهم طيرا أبابيل‌* ترميهم بحجارة مّن سجّيل‌* فجعلهم كعصف مّأكول. [3]

فيل (105) 1- 5

مكر اصحاب فيل---) همين مدخل، توطئه اصحاب فيل‌

هلاكت اصحاب فيل‌

13) نابودى اصحاب فيل با پرتاب سنگريزه از سوى گروه‌هايى از پرندگان:

ألم تر كيف فعل ربّك بأصحب الفيل‌* وأرسل عليهم طيرا أبابيل‌* ترميهم بحجارة مّن سجّيل‌* فجعلهم كعصف مّأكول.

فيل (105) 1 و 3- 5

14) نابود شدن خارق‌العاده اصحاب فيل بسان كاه ريز شده از سوى خداوند:

ألم تر كيف فعل ربّك بأصحب الفيل‌* وأرسل عليهم طيرا أبابيل‌* ترميهم بحجارة مّن سجّيل‌* فجعلهم كعصف مّأكول.

فيل (105) 1 و 3- 5

آثار هلاكت اصحاب فيل‌

1. الفت قريش‌

15) نابودى اصحاب فيل، مقدمه‌اى براى الفت و پيوستن قريش به يكديگر:

ألم تر كيف فعل ربّك بأصحب الفيل. [4]

فيل (105) 1

لإيلف قريش.

قريش (106) 1

2. ايجاد امنيّت‌

16) نابودى اصحاب فيل، باعث از ميان رفتن ترس و وحشت قريش در سفرهاى بازرگانى:

ألم تر كيف فعل ربّك بأصحب الفيل.

فيل (105) 1

لإيلف قريش‌* إلفهم رحلة الشّتاء والصّيف‌* الّذى أطعمهم مّن جوع وءامنهم مّن خوف. [5]

قريش (106) 1 و 2 و 4

17) هلاكت اصحاب فيل، باعث از ميان رفتن ترس قريش از آنان:

ألم تر كيف فعل ربّك بأصحب الفيل.

فيل (105) 1

[1] با توجّه به مخاطب قرار گرفتن رسول‌اللَّه (ص) در آغاز سوره و ذكر درهم كوبيده شدن اصحاب فيل، احتمال دارد كه اين خطاب به منظور تسلّى به پيامبر (ص) در برابر مشكلات رسالت و آزار و اذيّت‌هاى مشركان باشد.

[2] با توجّه به تعبير «ألم‌تر» و نسبت دادن هلاكت به خدا، نكته ياد شده قابل استفاده است.

[3] خطاب «ألم‌تر» مى‌فهماند كه داستان، آن‌قدر مشهور و مسلّم بوده است كه گويا پيامبر (ص) خود، آن را ديده است.

[4] برخى گفته‌اند: «لايلاف» متعلّق است به «كعصف مأكول» يا به «كيف فعل» و در نتيجه، بيانگر آن است كه نابودى اصحاب فيل از سوى خداوند، به جهت ايجاد الفت در ميان قريش بوده است. (مجمع‌البيان، ذيل آيه)

[5] منظور از «خوف»، ترس و وحشت قريش از ناامنى است كه با نابودى اصحاب فيل زايل شد و قريش احساس كرد كه تعرّض‌كنندگان به آنان و حرم، نابود خواهند شد. (همان)