اسود بن مطلب---) ابوزمعه‌

اسود عَنْسى‌

أسود عنسى، عبهلة بن كعب يمنى، ملقّب به ذوالخمار (ذوالحمار) و از مدّعيان دروغين پيامبرى است. [1] برخى مفسّران، نزول آيه 54 مائده (5) را در نكوهش آن دسته از نومسلمانانى دانسته‌اند كه با ادّعاى پيامبرى أسود، به او گرويدند. [2] بنا به نقل طبرى، آيه 93 انعام (8) در پاسخ به ادّعاى أسود نازل شد كه مدّعى بود فرشته بر او وحى فرود مى‌آورد. [3]

اسوه‌

اسوه، سرمشق، پيشوا و مقتدا؛ خصلتى كه شخص با آن لايق مقتدايى و پيشوايى شود؛ [4] حالتى كه شخص هنگام پيروى از ديگرى به خود مى‌گيرد (اقتدا نمودن). [5] دراين مدخل از واژه‌هاى «اسوه»، «اقتدا»، «شهداء» و «مَثَل» استفاده شده است.

اهمّ عناوين: اسوه‌هاى آخرت‌طلبان، اسوه‌هاى پسنديده، اسوه‌هاى موحّدان، اسوه‌هاى مؤمنان، اسوه‌هاى ناپسند.

اسوه جامعه آرمانى‌

1) جامعه برخوردار از آرامش، امنيّت و رفاه فراوان، نمونه جامعه مطلوب:

و ضرب الله مثلا قرية كانت ءامنة مطمئنّة يأتيها رزقها رغدا من كلّ مكان فكفرت بأنعم الله فأذاقها الله لباس الجوع و الخوف بما كانوا يصنعون.

نحل (16) 112

اسوه‌هاى آخرت‌طلبان‌

2) ابراهيم (ع) اسوه نيكو براى خداپرستان و آخرت‌طلبان:

قد كانت لكم أسوة حسنة فى إبرهيم والّذين معه إذ قالوا لقومهم إنّا برءؤا منكم وممّا تعبدون من دون اللّه ...* لقد كان لكم فيهم أسوة حسنة لّمن كان يرجوا اللّه واليوم الأخر ....

ممتحنه (60) 4 و 6

3) پيروان ابراهيم اسوه نيكو براى خداپرستان و آخرت‌طلبان:

قد كانت لكم أسوة حسنة فى إبرهيم والّذين معه إذ قالوا لقومهم إنّا برءؤا منكم وممّا تعبدون من دون اللّه ...* لقد كان لكم فيهم أسوة حسنة لّمن كان يرجوا اللّه واليوم الأخر ....

ممتحنه (60) 4 و 6

[1] جمهرة أنساب‌العرب، ص 405؛ فتوح‌البلدان، ص 113.

[2] روض‌الجنان، ح 7، ص 1- 3.

[3] جامع‌البيان، مج 5، ج 7، ص 356.

[4] لغت‌نامه دهخدا.

[5] مفردات راغب.