سستى استخوان‌

20) عارض شدن ناتوانى و سستى بر استخوان‌هاى زكريا (ع) در دوران پيرى:

قال ربّ إنّى وهن العظم منّى واشتعل الرّأس شيبا ....

مريم (19) 4

21) سست شدن استخوان‌هاى انسان در دوران پيرى:

قال ربّ إنّى وهن العظم منّى واشتعل الرّأس شيبا ....

مريم (19) 4

استدراج‌

استدراج در لغت به معناى نزديك كردن تدريجى و گرفتن آرام آرام است‌ [1] و در قرآن به قرينه مقام‌در آيه 182 سوره اعراف، نزديك كردن تدريجى و مهلت دادن براى‌نابود ساختن است؛ [2] چه با عذاب دنيوى باشد يا اخروى. برخى در تفسير آيه ياد شده گفته‌اند: مقصود از استدراج اين است كه انسان از نعمت و رفاه برخوردار شده و در حال غفلت به هلاكت و عذاب الهى گرفتار شود. [3] در اين مدخل از مشتقّات «استدراج»، «املاء»، «امهال»، «مدّ»، «نذر» و برخى جملات مشتمل بر واژه‌هايى مانند: «تمتّع» و «متاع» استفاده شده است.

اهمّ عناوين: عوامل استدراج، فلسفه استدراج، مشمولان استدراج.

عوامل استدراج‌

1. استهزا

1) گرفتار شدن منافقان به استدراج و افزايش تحير و طغيان، به سبب استهزاى مؤمنان:

وإذا لقوا الَّذين ءامنوا قالوا ءامنَّا وإذا خلوا إلى‌ شيطينهم قالوا إنَّا معكم إنَّما نحن مستهزءون‌* اللّه يستهزئ بهم ويمدّهم فى طغينهم يعمهون. [4]

بقره (2) 14 و 15

2) ابتلاى كافران به هلاكت و كيفر استدراج، بر اثر استهزاى پيامبران:

ولقد استهزئ برسل مّن قبلك فأمليت للّذين كفروا ثمّ أخذتهم فكيف كان عقاب.

رعد (13) 32

2. تكذيب‌

3) تكذيب آيات الهى، سبب ابتلا به عذاب استدراج:

والّذين كذّبوا بايتنا سنستدرجهم مّن حيث لايعلمون‌* وأملى لهم إنّ كيدى متين.

اعراف (7) 182 و 183

فذرنى ومن يكذّب بهذا الحديث سنستدرجهم مّن حيث لايعلمون‌* وأملى لهم إنّ كيدى متين.

قلم (68) 44 و 45

[1] مفردات راغب؛ لسان‌العرب.

[2] الكشّاف، ج 2، ص 182؛ مفردات راغب.

[3] لسان‌العرب.

[4] برخى «يمدّهم» را در آيه به املاء و مهلت دادن، تفسير كرده‌اند. (مجمع‌البيان، ذيل آيه)