منّت‌

منّت به معناى نعمت گرانسنگ و ارزشمند است و آن بر دو وجه است: گاهى عملى است كه با دادن نعمت ارزشمند تحقق پيدا مى‌كند، اين نوع از منّت در حقيقت تنها از جانب خدا است. گاهى به گفتار است و آن اظهار منّت است كه نعمت دهنده نسبت به نعمت داده شده يادآورى كرده، اظهار منّت مى‌كند. اين نوع منّت بين مردم ناپسند است مگر آنكه در برابر نعمت ناسپاسى صورت گيرد. [1] در اين مدخل هر دو معنا مورد نظر است و از واژه‌ «منّ» و آيات بيانگر منّت استفاده شده است.

اهمّ عناوين: منّت بر مسلمانان، منّت بر موسى عليه السلام و منّت در انفاق.

اجتناب از منّت---) همين مدخل، نهى از منّت‌

پاداش بى‌منّت‌

1. پيامبراكرم صلى الله عليه و آله دريافت‌كننده پاداش بى‌منّت خدا به پاس زحماتش:

وَ إِنَّ لَكَ لَأَجْراً غَيْرَ مَمْنُونٍ‌ [2].

قلم (68) 3

2. ايمان به خدا همراه عمل صالح، موجب بهره‌مندى از پاداش بى‌منّت خداوندى:

إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍ‌ [3].

فصّلت (41) 8

إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍ.

انشقاق (84) 25

إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ فَلَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍ.

تين (95) 6

3. دستيابى مؤمنان داراى عمل صالح به پاداش بى‌منّت و پايان‌ناپذير، حقيقتى انكارناپذير و غير قابل تكذيب:

إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ فَلَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍ‌ فَما يُكَذِّبُكَ بَعْدُ بِالدِّينِ.

تين (95) 6 و 7

4. پاداش مؤمنان داراى عمل صالح، بى‌منّت و به دور از محاسبه و محدوديت:

إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ فَلَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍ.

تين (95) 6

منّت بر اسيران‌

5. جواز آزادى بلاعوض اسيران جنگى، همراه با منّت گذاشتن بر آنان:

فَإِذا لَقِيتُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا فَضَرْبَ الرِّقابِ حَتَّى إِذا أَثْخَنْتُمُوهُمْ فَشُدُّوا الْوَثاقَ فَإِمَّا مَنًّا بَعْدُ وَ إِمَّا فِداءً حَتَّى تَضَعَ الْحَرْبُ أَوْزارَها ذلِكَ وَ لَوْ يَشاءُ اللَّهُ لَانْتَصَرَ مِنْهُمْ وَ لكِنْ لِيَبْلُوَا بَعْضَكُمْ بِبَعْضٍ وَ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَلَنْ يُضِلَّ أَعْمالَهُمْ.

محمّد (47) 4

[1] . مفردات، ص 777، «منن»؛ التحقيق، ج 11، ص 83، «منّ».

[2] . «ممنون» اگر چه به معناى مقطوع است، ولى برخى «غيرممنون» را بدون منّت معنا كرده‌اند. (مجمع البيان، ج 9- 10، ص 500؛ روح المعانى، ج 16، جزء 29، ص 42).

[3] . «ممنون» به معناى مقطوع است ولى «اجر غير ممنون» به معناى اجر بدون آزار و منت هم آمده است (مجمع البيان، ج 9- 10، ص 7) و در برداشت مزبور همين معنا لحاظ شده است.