[1] وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ يُزَكِّيهِمْ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ.

بقره (2) 127 و 129

79. برانگيخته شدن محمّد صلى الله عليه و آله از ميان اهل مكه به رسالت و پيامبرى:

هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا [2] ...

جمعه (62) 2

نيز---) همين مدخل، سكونت در مكه، سكونت‌محمّد صلى الله عليه و آله‌

مهاجران از مكه---) مهاجران‌

نامهاى مكّه‌

1. امّ القرى‌

80. امّ القرى، از نامهاى شهر مكه:

... وَ لِتُنْذِرَ أُمَّ الْقُرى‌ وَ مَنْ حَوْلَها ....

انعام (6) 92

... لِتُنْذِرَ أُمَّ الْقُرى‌ [3] ...

شورى (42) 7

2. بكّه‌

81. بكّه، از نامهاى شهر مكّه:

إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبارَكاً ....

آل‌عمران (3) 96

82. ازدحام جمعيت در مكه سبب نامگذارى آن به «بكّه»:

إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبارَكاً [4] ...

آل‌عمران (3) 96

نقش مكّه‌

83. نقش محورى مكّه، در پايگاه و مركزيّت اسلام:

... وَ لِتُنْذِرَ أُمَّ الْقُرى‌ وَ مَنْ حَوْلَها ....

انعام (6) 92

وَ كَذلِكَ أَوْحَيْنا إِلَيْكَ قُرْآناً عَرَبِيًّا لِتُنْذِرَ أُمَّ الْقُرى‌ وَ مَنْ حَوْلَها ....

شورى (42) 7

84. مكّه، كانون بركات دنيايى و آخرتى، مادّى و معنوى، براى زائران و ساكنان آن:

إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبارَكاً وَ هُدىً لِلْعالَمِينَ.

آل‌عمران (3) 96

85. نقش محورى مكّه براى ساير نقاط جهان، در بسط و گسترش اسلام:

... وَ لِتُنْذِرَ أُمَّ الْقُرى‌ وَ مَنْ حَوْلَها ....

انعام (6) 92

... لِتُنْذِرَ أُمَّ الْقُرى‌ وَ مَنْ حَوْلَها ....

شورى (42) 7

86. مركزيت مكّه، جهت برگزارى مراسم حج و سبب هدايت جهانيان به سوى خداوند، قبل از زمان ابراهيم عليه السلام:

إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبارَكاً وَ هُدىً لِلْعالَمِينَ‌ [5].

آل‌عمران (3) 96

[1] . مراد از «وابعث فيهم رسولا منهم» در دعاى حضرت ابراهيم عليه السلام حضرت محمد صلى الله عليه و آله است كه پيامبر گرامى صلى الله عليه و آله فرمود: من مستجاب شده دعاى ابراهيم هستم. (الميزان، ج 1، ص 286؛ تاج التراجم، ج 1، ص 158)

[2] . مقصود از «امّيّين» در آيه، اهل مكّه است. (مجمع‌البيان، ج 9-/ 10، ص 428)

[3] . مكّه را «امّ‌القرى‌» گويند، چون گستردگى زمين از آن‌جا شروع شد، (مجمع‌البيان، ج 3-/ 4، ص 517) و يا اينكه چون حرم خداوند است و دعوت اسلامى از آنجا آغاز شد. (الميزان، ج 7، ص 279)

[4] . مكّه را «بكّه» خوانند به علّت اينكه مردم در اين سرزمين ازدحام مى‌كنند، (الميزان، ج 3، ص 543؛ روح‌المعانى، ج 2، ص 221) و «بكة» گفته‌اند، چون گردن جبّارانى كه در آن ستم‌پيشه مى‌كنند درهم مى‌شكند و به ايشان مهلت نمى‌دهند. «بك» به معناى شكستن است. (مجمع‌البيان، ج 1-/ 2، ص 797)

[5] . امام باقر عليه السلام در پاسخ سؤال از برقرارى حج، قبل از بعثت پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: «آرى، آدم، نوح و سليمان عليهم السلام حج خانه خدا را به جا آورده بودند.» (تفسير عياشى، ج 1، ص 186، ح 92؛ البرهان، ج 1، ص 658؛ قصص، ص 27)