مدحهاى خدا---) اسما و صفات، خدا، مدح خدا، حمد، حمد خدا

مُدْرك/ اسما و صفات‌

اين صفت فعلى الهى از باب افعال [ادراك‌] به معناى دريابنده و دريافت است و براى خداوند در قرآن يك بار آمده است. [1] اين صفت الهى به صورت مطلق (مدرِك) و مضاف (مدرك الهاربين) در ادعيه آمده است. [2]

... وَ هُوَ يُدْرِكُ الْأَبْصارَ ....

انعام (6) 103

مدلج بن عمرو

مورّخان و مفسّران آيه 58 نور (24) را كه بيانگر استيذان بردگان به هنگام ورود به خلوتگاه صاحبان خود است را در ارتباط با مدلج دانسته‌اند و گفته‌اند: او در حالى كه غلامى بيش نبود بدون اجازه وارد بر عُمر شد و عمر را در حالتى مكشوف مشاهده نمود. [3]

مديريّت‌

مديريّت در لغت به معناى مدير بودن و مديرى است‌ [4] و در اصطلاح براى آن تعاريف گوناگونى ارائه شده است. برخى آن را هنر دانسته و گفته‌اند: هنر مديريّت عبارت است از هدايت، ايجاد هماهنگى و نظارت بر تعداد زيادى از افراد، براى نيل به هدف يا مقصودى معيّن، [5] و بعضى آن را تركيبى از علم و هنر دانسته و گفته‌اند: [مديريّت‌] علم و هنر متشكّل و هماهنگ كردن، رهبرى و مهار فعاليّتهاى دسته‌جمعى براى نيل به هدفهاى مطلوب با حداكثر كارآيى. [6] برخى ديگر آن را روش و تكنيك اداره امور دانسته و گفته‌اند: مديريّت، عبارت است از كاربرد تكنيكهاى مختلف براى اداره امور يك گروه انسانى و هماهنگ نمودن كليّه فعاليّتهاى يك سازمان براى نيل به هدف معيّن و مشخص، و راهنمايى و راهبرى رهبران سازمان كه آنها را مديران و يا سرپرستان مى‌نامند. [7] در اينجا صرف نظر از اينكه مديريّت، هنر است يا علم و هنر يا روش و تكنيكهاى خاصّ اداره امور، مجموعه اطّلاعاتى كه از آيات قرآن درباره آن قابل استفاده است جمع‌آورى شده و از واژه‌هاى «امام»، مشتقّات «ولىّ» و جملاتى مانند «إنّ اللّه يأمركم أن تؤدّوا الأمانات إلى‌ أهلها» استفاده گرديده است.

اهمّ عناوين: شرايط مديريّت، مديريّت اقتصادى، مديريّت خانواده، مديريّت قواى نظامى.

حق مديريّت‌

1. مؤثّر بودن تأمين هزينه، در پيدايش حق مديريّت:

الرِّجالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّساءِ بِما فَضَّلَ اللَّهُ‌

[1] . اسما و صفات الهى فقط در قرآن، ج 1، ص 467

[2] . مفاتيج الجنان، دعاى مشلول و دعاى افتتاح؛ البلد الامين، ص 383

[3] . اسدالغابه، ج 5، ص 127؛ اسباب النزول، واحدى، ص 275؛ روح المعانى، ج 10، جزء 18، ص 307

[4] . فرهنگ فارسى، ج 3، ص 3973، «مديريّت»

[5] . فرهنگ علوم اجتماعى، ص 766

[6] . مديريّت اسلامى، ص 32، به نقل از: سازمان ومديريّت، ص 61

[7] . همان، ص 32 به نقل از: تئوريهاى مديريّت، ص 23