معاذ بن جبل‌

معاذ بن جَبل بن عمرو انصارى از تيره خزرج و از شركت‌كنندگان در عقبه و از بدريّون و از پيشگامان در علم و جهاد بود. [1] برخى مفسّران آيه 189 بقره (2) را درباره وى دانسته‌اند كه از پيامبر صلى الله عليه و آله درباره هلال ماه سؤال نمود و خداوند علّت تغييرات ماه را براى تقويم اوقات و شناخت وقت حج دانست. [2] نيز آيه 110 آل‌عمران (3) را كه تمجيد از برترين امّت پيامبر است درباره شمارى از صحابه از جمله معاذ دانسته‌اند. [3]

معاذه---) عبداللّه بن ابىّ‌

معاشرت‌

معاشرت از عشرة به معناى آميختن، مصاحبت‌ [4] و در اصطلاح به معناى ارتباط، دوستى، رفت و آمد داشتن با كسى‌ [5]، گفت و شنيد كردن با هم، [6] با هم زيست كردن، همدمى، رفاقت، با كسى زندگانى نمودن، خوردن و آشاميدن با هم، نشست و برخاست است. [7] بنابراين معاشرت به طور كوتاه مدت و يا بلند مدت و در حد اعلا و يا اقل آن صورت مى‌پذيرد. در اين مدخل از واژه‌هاى: «عاشروهن»، «عشير»، «اخلّا»، «صاحب»، «قرين»، «حميم»، «اولياء» و از سياق ديگر آيات استفاده شده است.

اهمّ عناوين: آداب معاشرت، معاشرت بهشتيان، معاشرت در بهشت.

آداب معاشرت‌

1. اجتناب از اختلاف‌

1. روى گردانى از اختلاف، از آداب معاشرت:

وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعاً وَ لا تَفَرَّقُوا وَ اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنْتُمْ أَعْداءً فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْواناً وَ كُنْتُمْ عَلى‌ شَفا حُفْرَةٍ مِنَ النَّارِ فَأَنْقَذَكُمْ مِنْها ....

آل‌عمران (3) 103

وَ إِنْ خِفْتُمْ شِقاقَ بَيْنِهِما فَابْعَثُوا حَكَماً مِنْ أَهْلِهِ وَ حَكَماً مِنْ أَهْلِها إِنْ يُرِيدا إِصْلاحاً يُوَفِّقِ اللَّهُ بَيْنَهُما ....

نساء (4) 35

... فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَصْلِحُوا ذاتَ بَيْنِكُمْ وَ أَطِيعُوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ.

انفال (8) 1

وَ أَطِيعُوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ لا تَنازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَ تَذْهَبَ رِيحُكُمْ‌ ....

انفال (8) 46

وَ الَّذِينَ اتَّخَذُوا مَسْجِداً ضِراراً وَ كُفْراً وَ تَفْرِيقاً بَيْنَ الْمُؤْمِنِينَ وَ إِرْصاداً لِمَنْ حارَبَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ مِنْ قَبْلُ وَ لَيَحْلِفُنَّ إِنْ أَرَدْنا إِلَّا الْحُسْنى‌ وَ اللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّهُمْ لَكاذِبُونَ.

توبه (9) 107

نيز---) اختلاف‌

[1] . الاستيعاب، ج 3، ص 459؛ اسدالغابه، ج 5، ص 187

[2] . مجمع البيان، ج 1-/ 2، ص 508؛ تفسير التحرير والتنوير، ج 2، جزء 2، ص 193

[3] . التبيان، ج 2، ص 557؛ جامع البيان، ج 3، جزء 4، ص 59

[4] . مجمع البحرين، ج 3، ص 403؛ التحقيق، ج 8، ص 137؛ نثر طوبى، ج 2، ص 152 «عشر»؛ جامع البيان، ج 3، جزء 4، ص 414؛ التبيان، ج 3، ص 150

[5] . فرهنگ بزرگ سخن، ج 7، ص 7126

[6] . فرهنگ فارسى، ج 3، ص 4212

[7] . لغتنامه، ج 13، ص 18632