[1] وَ رَسُولَهُ مِنْ قَبْلُ وَ لَيَحْلِفُنَّ إِنْ أَرَدْنا إِلَّا الْحُسْنى‌ وَ اللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّهُمْ لَكاذِبُونَ‌ لا يَزالُ بُنْيانُهُمُ الَّذِي بَنَوْا رِيبَةً فِي قُلُوبِهِمْ إِلَّا أَنْ تَقَطَّعَ قُلُوبُهُمْ وَ اللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ.

توبه (9) 107 و 110

نقش مسجد ضرار

11. مسجد ضرار، مايه شك و ناباورى منافقان:

وَ الَّذِينَ اتَّخَذُوا مَسْجِداً ضِراراً ... لا يَزالُ بُنْيانُهُمُ الَّذِي بَنَوْا رِيبَةً فِي قُلُوبِهِمْ إِلَّا أَنْ تَقَطَّعَ قُلُوبُهُمْ‌ ....

توبه (9) 107 و 110

12. مسجد ضرار، پايگاه اختلاف و تفرقه‌افكنى بين صفوف مؤمنان:

وَ الَّذِينَ اتَّخَذُوا مَسْجِداً ضِراراً وَ كُفْراً وَ تَفْرِيقاً بَيْنَ الْمُؤْمِنِينَ وَ إِرْصاداً لِمَنْ حارَبَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ مِنْ قَبْلُ وَ لَيَحْلِفُنَّ إِنْ أَرَدْنا إِلَّا الْحُسْنى‌ وَ اللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّهُمْ لَكاذِبُونَ.

توبه (9) 107

13. مسجد ضرار، پايگاه كفر و زيان‌رسانى به مؤمنان:

وَ الَّذِينَ اتَّخَذُوا مَسْجِداً ضِراراً وَ كُفْراً وَ تَفْرِيقاً بَيْنَ الْمُؤْمِنِينَ وَ إِرْصاداً لِمَنْ حارَبَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ مِنْ قَبْلُ وَ لَيَحْلِفُنَّ إِنْ أَرَدْنا إِلَّا الْحُسْنى‌ وَ اللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّهُمْ لَكاذِبُونَ.

توبه (9) 107

نماز در مسجد ضرار

14. نهى شدن پيامبر صلى الله عليه و آله از سوى خداوند، نسبت به حضور يافتن و اقامه نماز در مسجد ضرار:

وَ الَّذِينَ اتَّخَذُوا مَسْجِداً ضِراراً ... لا تَقُمْ فِيهِ أَبَداً ....

توبه (9) 107 و 108

مسجد قبا

قبا منطقه‌اى حاصل‌خيز نزديك مدينه است كه مسجد قبا نيز به نام آن منطقه ناميده شده است. آن اوّلين مسجدى است كه رسول‌اكرم صلى الله عليه و آله در خلال توقّف در قبا در آن نماز گزارد. [2] بر اساس برخى نقلها مسجد بنا شده بر اساس تقوا، كه در آيه 109 سوره توبه (9) آمده، مسجد قبا است. [3]

بانيان مسجد قبا

1. بانيان مسجد قبا، داراى تقواى الهى و در پى جلب رضايت خدا:

أَ فَمَنْ أَسَّسَ بُنْيانَهُ عَلى‌ تَقْوى‌ مِنَ اللَّهِ وَ رِضْوانٍ‌ ....

توبه (9) 109

بناى مسجد قبا

2. مسجد قبا، بنيان نهاده شده بر اساس تقوا و مكانى شايسته براى عبادت:

... لَمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوى‌ مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ أَحَقُّ أَنْ تَقُومَ فِيهِ‌ [4] ...

توبه (9) 108

[1] . مفسّران گفته‌اند: پيامبر صلى الله عليه و آله دستور تخريب مسجد ضرار را داد. مؤمنان مسجد را تخريب و به آتش كشيدند. (تفسير القرآن العظيم، ابن‌كثير، ج 2، ص 403؛ تفسير التحريروالتنوير، ج 6، جزء 11، ص 31)

[2] . معجم‌البلدان، ج 4، ص 302؛ دانشنامه قرآن، ج 2، ص 2055

[3] . الكشف و البيان، ثعلبى، ج 5، ص 94؛ مجمع‌البيان، ج 5-/ 6، ص 111

[4] . در شأن نزول آيه آمده است كه بنى‌عمرو بن عوف، مسجد قبا را ساختند و از پيامبر صلى الله عليه و آله دعوت نمودند كه در آن نماز بخواند. پيامبر صلى الله عليه و آله پذيرفت و در آن نماز خواند. نيز حلبى در روايتى از امام صادق عليه السلام نقل مى‌كند كه از ايشان پرسيدم: مسجدى كه بر اساس تقوا بنيان شده است كدام است؟ فرمود: مسجد قبا. (الكافى، ج 3، ص 296، ح 2؛ تفسير نورالثقلين، ج 2، ص 267، ح 345؛ مجمع‌البيان، ج 5-/ 6، ص 109)