(1) . درخواست استغفار از جانب پيامبر صلى الله عليه و آله همواره
از جانب خداوند به اجابت مىرسد زيرا به دستور خداوند است. (الميزان، ج 4، ص 56؛
التفسير الكبير، ج 3، ص 408)
(2) . آيات ياد شده در مقام بيان اوصاف منافقان است. «ذلك» به
امتناع مغفرت براى آنان اشاره دارد و «بأنّهم» در مقام بيان سبب منع مغفرت است،
يعنى ممنوع شدن پيامبر صلى الله عليه و آله از استغفار براى منافقان از اين جهت
نيست كه به استغفار آن حضرت اعتنا ندارد، بلكه از جهت قابليّت نداشتن منافقان
[براى بهرهمندى از استغفار پيامبر صلى الله عليه و آله] است، زيرا كفر آنان از
حدّ گذشته است، چنانكه وصف آنان به فسق به همين معنا اشاره دارد: «واللّه لايهدى
القوم الفاسقين». (روحالمعانى، ج 6، جزء 10، ص 218) از مفهوم آيه مىتوان استفاده
كرد كه استغفار پيامبر صلى الله عليه و آله در حق مؤمنان به اجابت مىرسد.
(3) . آيه در مقام نهى از دعا و حاضر شدن بر سر قبر منافقان است كه
از دنيا رفتهاند و اين نهى به كفر و فسق آنان در حال مرگ تعليل شده است، و در آيه
پيشين [استغفر لهم او لاتستغفر لهم ...] نيز علّت لغو بودن استغفار براى آنان كفر
آنان بيان شده است؛ و نيز در آيه 6 سوره منافقون، كفر و فسق آنان علّت قبول نشدن
استغفار حضرت درباره آنان بيان شده است؛ بنابراين، از مجموع آيات استفاده مىشود
كه هر كس به علت استيلاى كفر بر قلب او فاقد ايمان باشد، به نجات و هدايت راهى
ندارد و آيات ياد شده كاشف از لغو بودن طلب استغفار براى منافقان و دعا كردن سر قبر
آنان است، و آيه مزبور اشاره دارد كه پيامبر صلى الله عليه و آله بر مردگان مسلمان
دعا مىكرده و سر قبر آنان براى دعا حاضر مىشده است. (الميزان، ج 9، ص 360) از
مطالب ياد شده، استفاده مىشود كه استغفار آن حضرت درباره مؤمنان به اجابت مىرسد.