1533. ناتوانى نقض‌كنندگان پيمان و خائنان به پيامبر صلى الله عليه و آله در باز داشتن آن حضرت از ادامه رسالت با نقض پيمان و خيانت‌پيشگى:

الَّذِينَ عاهَدْتَ مِنْهُمْ ثُمَّ يَنْقُضُونَ عَهْدَهُمْ فِي كُلِّ مَرَّةٍ وَ هُمْ لا يَتَّقُونَ‌ وَ إِمَّا تَخافَنَّ مِنْ قَوْمٍ خِيانَةً فَانْبِذْ إِلَيْهِمْ عَلى‌ سَواءٍ إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْخائِنِينَ‌ وَ لا يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا سَبَقُوا إِنَّهُمْ لا يُعْجِزُونَ.

انفال (8) 56 و 58 و 59

3. منافقان‌

1534. حركت خيانت‌آميز منافقان عليه پيامبر صلى الله عليه و آله با وجود برخوردارى از تفضّلات خدا و آن حضرت:

يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ ما قالُوا وَ لَقَدْ قالُوا كَلِمَةَ الْكُفْرِ وَ كَفَرُوا بَعْدَ إِسْلامِهِمْ وَ هَمُّوا بِما لَمْ يَنالُوا وَ ما نَقَمُوا إِلَّا أَنْ أَغْناهُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ مِنْ فَضْلِهِ‌ [1] ...

توبه (9) 74

1535. كيفر سخت دنيايى و اخروى منافقان، به سبب حركتهاى خيانت‌آميز عليه اسلام و پيامبراكرم صلى الله عليه و آله با وجود برخوردارى از تفضّلات خدا و آن حضرت:

يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ ما قالُوا وَ لَقَدْ قالُوا كَلِمَةَ الْكُفْرِ وَ كَفَرُوا بَعْدَ إِسْلامِهِمْ وَ هَمُّوا بِما لَمْ يَنالُوا وَ ما نَقَمُوا إِلَّا أَنْ أَغْناهُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ مِنْ فَضْلِهِ فَإِنْ يَتُوبُوا يَكُ خَيْراً لَهُمْ وَ إِنْ يَتَوَلَّوْا يُعَذِّبْهُمُ اللَّهُ عَذاباً أَلِيماً فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ ....

توبه (9) 74

1536. خيانت منافقان به پيامبر صلى الله عليه و آله با تصميم بر ترور آن حضرت در عقبه:

لَقَدِ ابْتَغَوُا الْفِتْنَةَ مِنْ قَبْلُ وَ قَلَّبُوا لَكَ الْأُمُورَ حَتَّى جاءَ الْحَقُّ وَ ظَهَرَ أَمْرُ اللَّهِ وَ هُمْ كارِهُونَ‌ [2].

توبه (9) 48

يَحْذَرُ الْمُنافِقُونَ أَنْ تُنَزَّلَ عَلَيْهِمْ سُورَةٌ تُنَبِّئُهُمْ بِما فِي قُلُوبِهِمْ قُلِ اسْتَهْزِؤُا إِنَّ اللَّهَ مُخْرِجٌ ما تَحْذَرُونَ‌ [3].

توبه (9) 64

يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ ما قالُوا وَ لَقَدْ قالُوا كَلِمَةَ الْكُفْرِ وَ كَفَرُوا بَعْدَ إِسْلامِهِمْ وَ هَمُّوا بِما لَمْ يَنالُوا وَ ما نَقَمُوا إِلَّا أَنْ أَغْناهُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ مِنْ فَضْلِهِ فَإِنْ يَتُوبُوا يَكُ خَيْراً لَهُمْ وَ إِنْ يَتَوَلَّوْا يُعَذِّبْهُمُ اللَّهُ عَذاباً أَلِيماً فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ وَ ما لَهُمْ فِي الْأَرْضِ مِنْ وَلِيٍّ وَ لا نَصِيرٍ. [4]

توبه (9) 74

نيز---) منافقان و محمّد صلى الله عليه و آله‌

4. يهود

1537. تلاش پيوسته اكثر يهود در عصر بعثت، براى خيانت به پيامبر صلى الله عليه و آله:

وَ لَقَدْ أَخَذَ اللَّهُ مِيثاقَ بَنِي إِسْرائِيلَ‌ .... وَ لا تَزالُ تَطَّلِعُ‌

(1) . سياق آيه مى‌فهماند كه منافقان، افزون بر كار زشتى كه مرتكب شده بودند، سخن ناروايى را نيز گفته بودند و در پاسخ به سرزنش پيامبر صلى الله عليه و آله، سوگند ياد كردند كه چنين سخنى نگفته‌اند. (الميزان، ج 9، ص 340)

(2) . در اينكه فتنه پيشين منافقان [الفتنة من قبل‌] چيست، دواحتمال وجود دارد: نخست فتنه‌انگيزى در جنگ احُد، و ديگر فتنه آنان در ترور پيامبر گرامى صلى الله عليه و آله در بازگشت از تبوك. (مجمع‌البيان، ج 5-/ 6، ص 55؛ الكشاف، ج 2، ص 277) برداشت بر اساس احتمال دوم است.

(3) . گروهى از منافقان در جلسه‌اى سرّى براى قتل پيامبر صلى الله عليه و آله چنين توطئه كردند كه در هنگام بازگشت از جنگ تبوك، در يكى از گردنه‌هاى سر راه به صورت ناشناس كمين كرده شتر پيامبر صلى الله عليه و آله را رم دهند و حضرت را به قتل برسانند. خداوند پيامبرش را از اين توطئه آگاه كرد. (مجمع‌البيان، ج 5-/ 6، ص 70؛ زادالمسير، ج 2، ص 274)

(4) . بر اساس احتمالى، منظور از «هموا بما لم‌ينالوا» تصميم منافقان به كشتن پيامبر صلى الله عليه و آله و رم دادن ناقه آن حضرت است. (مجمع‌البيان، ج 5-/ 6، ص 79)