[1] مَقاماً مَحْمُوداً.

اسراء (17) 79

... وَ مِنْ آناءِ اللَّيْلِ فَسَبِّحْ‌ ... لَعَلَّكَ تَرْضى‌ [2].

طه (20) 130

آداب تهجّد محمّد صلى الله عليه و آله‌

1. استغفار

1077. تهجّد و شب‌زنده‌دارى محمّد صلى الله عليه و آله، همراه با استغفار به درگاه ربوبى:

إِنَّ رَبَّكَ يَعْلَمُ أَنَّكَ تَقُومُ أَدْنى‌ مِنْ ثُلُثَيِ اللَّيْلِ وَ نِصْفَهُ وَ ثُلُثَهُ‌ ... وَ اسْتَغْفِرُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ.

مزمّل (73) 20

2. تسبيح‌

1078. تهجّد و نماز شب پيامبر صلى الله عليه و آله، همراه با تسبيح و تنزيه خدا:

... وَ مِنْ آناءِ اللَّيْلِ فَسَبِّحْ وَ أَطْرافَ النَّهارِ لَعَلَّكَ تَرْضى‌.

طه (20) 130

إِنَّما يُؤْمِنُ بِآياتِنَا الَّذِينَ إِذا ذُكِّرُوا بِها خَرُّوا سُجَّداً وَ سَبَّحُوا بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَ هُمْ لا يَسْتَكْبِرُونَ‌ تَتَجافى‌ جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضاجِعِ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفاً وَ طَمَعاً ....

سجده (32) 15 و 16

... وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ قَبْلَ الْغُرُوبِ‌ وَ مِنَ اللَّيْلِ فَسَبِّحْهُ وَ أَدْبارَ السُّجُودِ. [3]

ق (50) 39 و 40

... وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ حِينَ تَقُومُ‌ وَ مِنَ اللَّيْلِ فَسَبِّحْهُ وَ إِدْبارَ النُّجُومِ. [4]

طور (52) 48 و 49

وَ مِنَ اللَّيْلِ فَاسْجُدْ لَهُ وَ سَبِّحْهُ لَيْلًا طَوِيلًا [5].

انسان (76) 26

3. تلاوت قرآن‌

1079. پيامبر صلى الله عليه و آله، موظّف به تهجّد و شب‌زنده‌دارى، همراه با تلاوت قرآن:

قُمِ اللَّيْلَ إِلَّا قَلِيلًا أَوْ زِدْ عَلَيْهِ وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلًا إِنَّ رَبَّكَ يَعْلَمُ أَنَّكَ تَقُومُ أَدْنى‌ مِنْ ثُلُثَيِ اللَّيْلِ وَ نِصْفَهُ وَ ثُلُثَهُ‌ ... فَاقْرَؤُا ما تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ‌ ....

مزمّل (73) 2 و 4 و 20

4. دعا

1080. پيامبر صلى الله عليه و آله، موظّف به تهجّد در دل شب، همراه با دعا و نيايش به درگاه الهى:

وَ مِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَةً لَكَ‌ ... وَ قُلْ رَبِّ أَدْخِلْنِي مُدْخَلَ صِدْقٍ وَ أَخْرِجْنِي مُخْرَجَ صِدْقٍ وَ اجْعَلْ لِي مِنْ لَدُنْكَ سُلْطاناً نَصِيراً.

اسراء (17) 79 و 80

5. ذكر خدا

1081. تهجّد پيامبر صلى الله عليه و آله همراه با ياد و ذكر خدا، از توصيه‌هاى خداوند:

قُمِ اللَّيْلَ‌ ... وَ اذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ‌ ....

مزمّل (73) 2 و 8

احكام تهجّد محمّد صلى الله عليه و آله‌

1082. وجوب تهجّد و نماز شب بر پيامبر صلى الله عليه و آله، افزون بر واجبات ديگر:

وَ أَقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَيِ النَّهارِ وَ زُلَفاً مِنَ اللَّيْلِ‌ [6] ...

هود (11) 114

(1) . مراد از «مقام محمود» مقام شفاعت است. (مجمع‌البيان، ج 5-/ 6، ص 671؛ الكشاف، ج 2، ص 687)

(2) . جمله «لعلّك ترضى‌»، به شفاعت تفسير شده است. (مجمع‌البيان، ج 7-/ 8، ص 58)

(3) . مقصود از «ادبار السّجود» يك ركعت وتر است در آخرشب. (الميزان، ج 18، ص 360)

(4) . گفته شده: مقصود از «و من اللّيل فسبّحه» نماز شب است. (كشف الاسرار، ج 9، ص 342؛ الميزان، ج 19، ص 24)

(5) . منظور از «و سبّحه» نماز شب است. (الميزان، ج 20، ص 141)

(6) . مقصود از «زلفاً من الّيل» تهجّد است كه بر رسول خدا صلى الله عليه و آله واجب بوده است. (روح‌المعانى، ج 7، جزء 12، ص 234)