881. تسبيح‌گويى خداوند در هنگام شب، از وظايف پيامبر صلى الله عليه و آله:

... وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ‌ ... وَ مِنْ آناءِ اللَّيْلِ‌ ....

طه (20) 130

... وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ بِالْعَشِيِّ وَ الْإِبْكارِ.

غافر (40) 55

وَ مِنَ اللَّيْلِ فَاسْجُدْ لَهُ وَ سَبِّحْهُ لَيْلًا طَوِيلًا.

انسان (76) 26

تسبيح محمّد صلى الله عليه و آله در صبح‌

882. محمّد صلى الله عليه و آله، موظّف به تسبيح خدا پيش از طلوع آفتاب و به هنگام صبح:

... وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ‌ ....

طه (20) 130

... وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ بِالْعَشِيِّ وَ الْإِبْكارِ.

غافر (40) 55

وَ مِنَ اللَّيْلِ فَسَبِّحْهُ وَ إِدْبارَ النُّجُومِ‌ [1].

طور (52) 49

تسبيح محمّد صلى الله عليه و آله در عصر

883. تسبيح خدا در عصر و قبل از غروب آفتاب، توصيه الهى به محمّد صلى الله عليه و آله:

... وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ‌ ... وَ قَبْلَ غُرُوبِها ....

طه (20) 130

تسبيح محمّد صلى الله عليه و آله در نماز

884. مأموريّت پيامبر صلى الله عليه و آله براى تسبيح خداوند، در نماز صبح، مغرب، عشا و ظهر:

... وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ قَبْلَ غُرُوبِها وَ مِنْ آناءِ اللَّيْلِ فَسَبِّحْ وَ أَطْرافَ النَّهارِ لَعَلَّكَ تَرْضى‌ [2].

طه (20) 130

فَاصْبِرْ عَلى‌ ما يَقُولُونَ وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ قَبْلَ الْغُرُوبِ.

ق (50) 39

885. دستور الهى به محمّد صلى الله عليه و آله، براى تسبيح در نمازهاى نافله:

فَاصْبِرْ عَلى‌ ما يَقُولُونَ وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ قَبْلَ غُرُوبِها وَ مِنْ آناءِ اللَّيْلِ فَسَبِّحْ وَ أَطْرافَ النَّهارِ لَعَلَّكَ تَرْضى‌ [3].

طه (20) 130

وَ مِنَ اللَّيْلِ فَسَبِّحْهُ وَ أَدْبارَ السُّجُودِ [4].

ق (50) 40

وَ مِنَ اللَّيْلِ فَسَبِّحْهُ وَ إِدْبارَ النُّجُومِ‌ [5].

طور (52) 49

زمينه‌هاى تسبيح محمّد صلى الله عليه و آله‌

1. امدادهاى خدا

886. امدادهاى الهى، مقتضى تسبيح پيامبر صلى الله عليه و آله از خدا:

إِذا جاءَ نَصْرُ اللَّهِ وَ الْفَتْحُ‌ وَ رَأَيْتَ النَّاسَ يَدْخُلُونَ فِي دِينِ اللَّهِ أَفْواجاً فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَ اسْتَغْفِرْهُ إِنَّهُ كانَ تَوَّاباً.

نصر (110) 1-/ 3

2. توجّه به آيات خدا

887. توجّه به آيات و نعمتهاى الهى، زمينه تسبيح پيامبر صلى الله عليه و آله از خدا:

أَ فَرَأَيْتُمْ ما تُمْنُونَ‌ أَ أَنْتُمْ تَخْلُقُونَهُ أَمْ نَحْنُ الْخالِقُونَ‌ نَحْنُ قَدَّرْنا بَيْنَكُمُ الْمَوْتَ‌

(1) . بنا بر اينكه مقصود از «ادبار النّجوم» ذكر و تسبيح خدا در صبح باشد. (مجمع‌البيان، ج 9-/ 10، ص 257)

(2) . گفته شده: مقصود از «و من آناء اللّيل» نماز شب است. (همان، ج 7-/ 8، ص 58)

(3) . در روايتى منقول از على عليه السلام «ادبار النّجوم» به نافله صبح‌گفته شده است. (تفسير نورالثقلين، ج 5، ص 118، ح 57)

(4) . مقصود، تسبيح خدا در اوقات نمازهاى واجب است. (مجمع‌البيان، ج 9-/ 10، ص 225؛ الكشاف، ج 4، ص 392)

(5) . مقصود، تسبيح خدا در اوقات نمازهاى نافله شب است. (تفسير التحرير و التنوير، ج 13، جزء 27، ص 86)