وَ الشَّمْسِ وَ ضُحاها وَ الْقَمَرِ إِذا تَلاها. «1»

شمس (91) 1 و 2

نيز---) همين مدخل، خسوف ماه‌

هلال ماه‌

69. پرسش مكرّر مردم از پيامبر صلى الله عليه و آله درباره چگونگى شكل‌گيرى هلالهاى متفاوت ماه:

يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْأَهِلَّةِ قُلْ هِيَ مَواقِيتُ لِلنَّاسِ وَ الْحَجِ‌ ...

بقره (2) 189

70. ايجاد تقويمى طبيعى و ميزانى براى سنجش زمان، از اهداف آفرينش ماه و پيدايش آن به صورت هلال:

يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْأَهِلَّةِ قُلْ هِيَ مَواقِيتُ لِلنَّاسِ وَ الْحَجِ‌ ...

بقره (2) 189

71. شناخت موسم حجّ، از فوايد ظهور هلال ماه به شكلهاى مختلف:

يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْأَهِلَّةِ قُلْ هِيَ مَواقِيتُ لِلنَّاسِ وَ الْحَجِ‌ ...

بقره (2) 189

ماه‌پرستى‌

در زمان ابراهيم عليه السلام گروهى ماه را مى‌پرستيدند و به ربوبيّت ماه معتقد بودند «2» و آن را در امور خويش‌ مؤثّر مى‌دانستند. آن حضرت در مقام مجادله با آن قوم، عقيده آنان را با برهان ابطال نمود.

تاريخ ماه‌پرستى‌

1. ماه‌پرستى، از آيينهاى رايج زمان حضرت ابراهيم عليه السلام:

وَ كَذلِكَ نُرِي إِبْراهِيمَ مَلَكُوتَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ‌ ... فَلَمَّا رَأَى الْقَمَرَ بازِغاً قالَ هذا رَبِّي‌ ...

انعام (6) 75 و 77

2. پرستش ماه از سوى عدّه‌اى از مردم عصر بعثت پيامبر صلى الله عليه و آله:

فرهنگ قرآن ؛ ج‌25 ؛ ص373

وَ مِنْ آياتِهِ اللَّيْلُ وَ النَّهارُ وَ الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ لا تَسْجُدُوا لِلشَّمْسِ وَ لا لِلْقَمَرِ وَ اسْجُدُوا لِلَّهِ الَّذِي خَلَقَهُنَّ إِنْ كُنْتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ.

فصّلت (41) 37

تظاهر به ماه‌پرستى‌

3. تظاهر ابراهيم عليه السلام در مقام مجادله به ماه‌پرستى و ابطال آن:

فَلَمَّا رَأَى الْقَمَرَ بازِغاً قالَ هذا رَبِّي فَلَمَّا أَفَلَ قالَ لَئِنْ لَمْ يَهْدِنِي رَبِّي لَأَكُونَنَّ مِنَ الْقَوْمِ الضَّالِّينَ.

انعام (6) 77

حرمت ماه‌پرستى‌

4. ماه‌پرستى، عملى حرام و مورد نهى خداوند:

وَ مِنْ آياتِهِ اللَّيْلُ وَ النَّهارُ وَ الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ لا تَسْجُدُوا لِلشَّمْسِ وَ لا لِلْقَمَرِ وَ اسْجُدُوا لِلَّهِ الَّذِي خَلَقَهُنَّ إِنْ كُنْتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ.

فصّلت (41) 37

ردّ ماه‌پرستى‌

5. افول‌پذيرى و پنهان شدن ماه، برهانى بر ردّ عقيده ربوبيّت ماه و پرستش آن:

فَلَمَّا رَأَى الْقَمَرَ بازِغاً قالَ هذا رَبِّي فَلَمَّا أَفَلَ‌

[1] . «تلاها» ممكن است به اعتبار كسب نور از خورشيدباشد. (الميزان، ج 20، ص 296)

[2] . الميزان، ج 7، ص 179