همراهان نوح در كشتى‌

25. همراه بودن چندين امّت با نوح عليه السلام در كشتى:

قِيلَ يا نُوحُ اهْبِطْ بِسَلامٍ مِنَّا وَ بَرَكاتٍ عَلَيْكَ وَ عَلى‌ أُمَمٍ مِمَّنْ مَعَكَ‌ [1] ...

هود (11) 48

26. همراهان نوح در كشتى، منشأ امّتهاى مؤمن و كفرپيشه:

قِيلَ يا نُوحُ اهْبِطْ بِسَلامٍ مِنَّا وَ بَرَكاتٍ عَلَيْكَ وَ عَلى‌ أُمَمٍ مِمَّنْ مَعَكَ وَ أُمَمٌ سَنُمَتِّعُهُمْ ثُمَّ يَمَسُّهُمْ مِنَّا عَذابٌ‌ أَلِيمٌ‌ [2].

هود (11) 48

كظم غيظ---) غضب، مهار غضب‌

كعب بن اسد

از احبار يهود و سران بنى‌قريظه و دشمنان سرسخت پيامبر كه در غزوه احزاب به اسارت درآمد و پيامبر صلى الله عليه و آله دستور داد وى را به هلاكت رسانند. [3] برخى مفسّران، آيه 47 نساء (4) را درباره شمارى از يهود از جمله وى دانسته‌اند كه به رغم دعوت پيامبر صلى الله عليه و آله از آنان بر كفر خود اصرار مى‌ورزيدند و نشانه‌هاى رسالت آن حضرت را كتمان مى‌كردند. [4] همچنين آيه 174 بقره (2) درباره وى و شمار ديگرى از يهود دانسته شده كه نشانه‌هاى نبوّت پيامبر صلى الله عليه و آله را با قبول هدايا و رشوه از عوام يهود كتمان مى‌كردند. [5]

كعب بن اشرف‌

كعب بن اشرف از سران يهود [بنى‌نضير] و دشمن سرسخت پيامبر و از شاعرانى بود كه با زبان شعر پيوسته در هجأى آن حضرت و مسلمانان شعر مى‌سرود. [6] مفسّران، مقصود از «سفهاء» در آيه 142 بقره (2) را وى و شمارى ديگر از يهود دانسته‌اند كه درباره تغيير قبله از بيت‌المقدّس به كعبه اعتراض داشتند. [7] نيز آيه 159 بقره (2) درباره وى و ديگر هم‌كيشان وى دانسته شده كه رسالت پيامبر صلى الله عليه و آله و نشانه‌هاى وى را كتمان مى‌كردند. [8] همچنين آيه 51 نساء (4) درباره وى و ديگر هم‌كيشان وى دانسته شده است. [9]

[1] . اطلاق «امم» به همراهان نوح از اين جهت كه هر يك منشأ پيدايش امّتى شدند. (جامع‌البيان، ج 7، جزء 12، ص 72)

[2] . به قرينه مقابله «امم ممّن معك» با «امم سنمتّعهم ثمّ يمسّهم منّا عذاب أليم» معلوم مى‌شود مقصود از آن امّتهاى مؤمن هستند.

[3] . السّيرة النبويّه، ابن‌هشام، ج 3، ص 241.

[4] . جامع‌البيان، ج 4، جزء 5، ص 173؛ الميزان، ج 4، ص 379.

[5] . مجمع‌البيان، ج 1-/ 2، ص 468.

[6] . السّيرة النبويّه، ابن‌هشام، ج 2، ص 514؛ الطبقات، ج 2، ص 24.

[7] . جامع‌البيان، ج 2، جزء 2، ص 5؛ الدرالمنثور، ج 1، ص 344.

[8] . التبيان، ج 2، ص 46؛ مجمع‌البيان، ج 1-/ 2، ص 441.

[9] . الكشاف، ج 1، ص 521؛ تفسير التحريروالتنوير، ج 3، جزء 5، ص 86.