وَ قُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ كانَ مَشْهُوداً. [1]

اسراء (17) 78

5. اقامه نماز صبح در اوّل فجر، مورد شهود فرشتگان الهى:

أَقِمِ الصَّلاةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلى‌ غَسَقِ اللَّيْلِ وَ قُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ كانَ مَشْهُوداً. [2]

اسراء (17) 78

6. نقطه فجر در افق، مانند رشته سفيد:

... لَكُمُ الْخَيْطُ الْأَبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ....

بقره (2) 187

عظمت فجر

7. سپيده‌دم (فجر)، لحظه‌اى با عظمت و بزرگ:

أَقِمِ الصَّلاةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلى‌ غَسَقِ اللَّيْلِ وَ قُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ كانَ مَشْهُوداً. [3]

اسراء (17) 78

8. سوگند خداوند به فجر، بيانگر عظمت و بزرگى آن:

وَ الْفَجْرِ.

فجر (89) 1

9. عظمت فجر، قابل درك، براى بهره‌مندان از عقل و خرد:

وَ الْفَجْرِ وَ اللَّيْلِ إِذا يَسْرِ هَلْ فِي ذلِكَ قَسَمٌ لِذِي حِجْرٍ.

فجر (89) 1 و 4 و 5

10. قدرت خداوند بر شكافتن تاريكى شب، به وسيله سپيده صبح، دليل توانمندى او بر دفع شرور:

قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ‌ مِنْ شَرِّ ما خَلَقَ.

فلق (113) 1 و 2

11. پديده فجر و پايان شب، تحت تدبير و تقدير خداوند:

فالِقُ الْإِصْباحِ وَ جَعَلَ اللَّيْلَ سَكَناً وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ حُسْباناً ذلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ.

انعام (6) 96

قسم به فجر

12. سوگند خداوند، به فجر سپيده‌دم صبح:

وَ الْفَجْرِ.

فجر (89) 1

13. قسم به سپيده‌دم صبح، سوگندى شايسته، در ديدگاه خردمندان:

وَ الْفَجْرِ هَلْ فِي ذلِكَ قَسَمٌ لِذِي حِجْرٍ. [4]

فجر (89) 1 و 5

14. سوگند خداوند به سپيده‌دم، موجب اطمينان خردمندان، در صحّت كلمات الهى:

وَ الْفَجْرِ هَلْ فِي ذلِكَ قَسَمٌ لِذِي حِجْرٍ.

فجر (89) 1 و 5

15. سوگند خداوند به فجر و آفرينش آن، بيانگر قدرت وى، در نابودى طغيانگران و مفسدان:

وَ الْفَجْرِ وَ اللَّيْلِ إِذا يَسْرِ هَلْ فِي ذلِكَ قَسَمٌ‌

[1] . امام صادق عليه السلام در پاسخ به سؤال وقت فضيلت نمازصبح با استناد به آيه ياد شده فرمود: هنگام طلوع فجر است. (تفسير نورالثقلين، ج 3، ص 201، ح 373)

[2] . بنا بر روايتى از امام صادق عليه السلام «و قرآن الفجر» نماز صبح‌است و مقصود از «مشهوداً» نيز فرشتگان شب و روزاند كه آن را ثبت مى‌كنند. (تفسير نورالثقلين، ج 3، ص 201، ح 373)

[3] . از مشهود بودن نماز صبح و وقت آن مى‌توان به عظمت‌آن پى برد. از اضافه «صلوة» به «فجر»، تعيين فجر، براى جواز اقامه نماز صبح استفاده مى‌شود

[4] . از معانى «حجر» منع و بازداشتن است، چنانكه به عقل‌اطلاق مى‌شود، چون كه انسان را از آنچه كه نفس بدان مى‌خواند، منع مى‌كند. (مفردات، ص 220، «حجر») و «لذى حجر» يعنى صاحبان عقل. (تفسير القرآن العظيم، ابن‌كثير، ج 8، ص 384؛ تفسير القرآن العظيم، ابن‌ابى‌حاتم، ج 10، ص 3425)