59. خداوند، تعيين‌كننده مقدار و اندازه موجودات و پديده‌هاى عالم:

اللَّهُ يَعْلَمُ ما تَحْمِلُ كُلُّ أُنْثى‌ وَ ما تَغِيضُ الْأَرْحامُ وَ ما تَزْدادُ وَ كُلُّ شَيْ‌ءٍ عِنْدَهُ بِمِقْدارٍ.

رعد (13) 8

وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلًا مِنْ قَبْلِكَ وَ جَعَلْنا لَهُمْ أَزْواجاً وَ ذُرِّيَّةً وَ ما كانَ لِرَسُولٍ أَنْ يَأْتِيَ بِآيَةٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ لِكُلِّ أَجَلٍ كِتابٌ‌ يَمْحُوا اللَّهُ ما يَشاءُ وَ يُثْبِتُ وَ عِنْدَهُ أُمُّ الْكِتابِ.

رعد (13) 38 و 39

نيز--) همين مدخل، مقدّرات، خلقت موجودات‌

35. مهلت به ظالمان‌

60. مهلت خداوند به ظالمان و تأخير كيفر آنان تا مدّت معيّن، امرى مقدّر و مشخص:

وَ لَوْ يُؤاخِذُ اللَّهُ النَّاسَ بِظُلْمِهِمْ ما تَرَكَ عَلَيْها مِنْ دَابَّةٍ وَ لكِنْ يُؤَخِّرُهُمْ إِلى‌ أَجَلٍ مُسَمًّى فَإِذا جاءَ أَجَلُهُمْ لا يَسْتَأْخِرُونَ ساعَةً وَ لا يَسْتَقْدِمُونَ.

نحل (16) 61

36. نزول كتابهاى آسمانى‌

61. نزول كتابهاى آسمانى از سوى خداوند، بر اساس تقديرى مشخص:

وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلًا مِنْ قَبْلِكَ وَ جَعَلْنا لَهُمْ أَزْواجاً وَ ذُرِّيَّةً وَ ما كانَ لِرَسُولٍ أَنْ يَأْتِيَ بِآيَةٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ لِكُلِّ أَجَلٍ كِتابٌ. [1]

رعد (13) 38

37. نصيب دنيا

62. بهره‌مندى افترازنندگان و تكذيبگران آيات الهى، از نصيب مقدّر، در دنيا:

فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرى‌ عَلَى اللَّهِ كَذِباً أَوْ كَذَّبَ بِآياتِهِ أُولئِكَ يَنالُهُمْ نَصِيبُهُمْ مِنَ الْكِتابِ حَتَّى إِذا جاءَتْهُمْ رُسُلُنا يَتَوَفَّوْنَهُمْ‌ ... [2]

اعراف (7) 37

38. هلاكت امّتها

63. هلاكت امّتهاى ظالم، داراى تقدير و نظام معيّن:

وَ تِلْكَ الْقُرى‌ أَهْلَكْناهُمْ لَمَّا ظَلَمُوا وَ جَعَلْنا لِمَهْلِكِهِمْ مَوْعِداً.

كهف (18) 59

نيز--) اجل‌

قدرت‌

قدرت، قوّت و توانايى بر انجام دادن كار و ترك آن است؛ يعنى هرگاه انسان، انجام دادن و ترك كارى را، چه مادّى باشد يا معنوى، اراده كرد بتواند انجام دهد. [3] در اصطلاح سياسى، توانايى اجراى كار خاصّ، توانايى شخص براى وادار كردن ديگران به تسليم در برابر خواست خود به هر صورتى، توانايى يك طبقه براى تحقّق منافعش در برابر طبقات ديگر و قدرت ناشى از داراييهاى محسوس و غير محسوس است. [4] قدرت در اصطلاح فلسفى، حالتى است در حيوان [موجود زنده‌] كه به سبب آن مى‌تواند كارى را انجام دهد يا ترك كند. [5] قادر كسى است كه هرگاه اراده كند

[1] . بنا بر يك احتمال «لكلّ اجل كتاب» از باب قلب است و اصل آن «لكلّ كتاب ينزل من السّماء اجل» است؛ يعنى كتابهاى آسمانى در زمان تعيين شده نازل مى‌شوند. (مجمع‌البيان، ج 5-/ 6، ص 457)

[2] . بنا بر يك احتمال، مقصود از «نصيبهم من الكتاب» نصيب آنان از عمر، رزق، خير و شرّ مكتوب است. (مجمع‌البيان، ج 3-/ 4، ص 642)

[3] . التحقيق، ج 9، ص 205، «قدر»

[4] . فرهنگ علوم سياسى، ص 334-/ 335، «قدرت»

[5] . فرهنگ معارف اسلامى، ج 3، ص 1470، «قدرت»؛ ج 2، ص 469؛ اسفار، ج 3، ص 67 و 87؛ كشف‌المراد، ص 135