اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ واسِعٌ عَلِيمٌ.

بقره (2) 115

سَيَقُولُ السُّفَهاءُ مِنَ النَّاسِ ما وَلَّاهُمْ عَنْ قِبْلَتِهِمُ الَّتِي كانُوا عَلَيْها قُلْ لِلَّهِ الْمَشْرِقُ وَ الْمَغْرِبُ يَهْدِي مَنْ يَشاءُ إِلى‌ صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ.

بقره (2) 142

24. طلوع و غروب ستارگان و خورشيد، جلوه‌اى از ربوبيّت الهى:

قالَ رَبُّ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ وَ ما بَيْنَهُما إِنْ كُنْتُمْ تَعْقِلُونَ.

شعراء (26) 28

فَلا أُقْسِمُ بِرَبِّ الْمَشارِقِ وَ الْمَغارِبِ إِنَّا لَقادِرُونَ. [1]

معارج (70) 40

غرور

غرور به معناى فريب دادن‌ [2] و در فارسى به معناى تكبّر و خودپسندى آمده است. [3] در اين مدخل، غرور به معناى خودپسندى مورد نظر است و معناى آن خويشتن را بزرگ ديدن است، با اين فرق كه در خصلت تكبّر، شخص خود را از ديگرى برتر مى‌داند، ولى در غرور، انسان تنها خود را به دليل داشتن كمال يا نعمتى بزرگ مى‌داند. [4] غرور به معناى فريب دادن در مدخل فريب بحث شده است. در اين مدخل از واژه‌هاى «فرح»، «مرح» و مشتقّات آنها، «مختال» و جملاتى كه از آن معناى غرور فهميده مى‌شود، استفاده شده است.

اهمّ عناوين: آثار غرور، زمينه‌هاى غرور و موانع غرور.

آثار غرور

1. اختلاف‌

1. خودپسندى و خودخواهى گروهى، عامل اختلاف در جامعه توحيدى:

وَ إِنَّ هذِهِ أُمَّتُكُمْ أُمَّةً واحِدَةً وَ أَنَا رَبُّكُمْ فَاتَّقُونِ‌ فَتَقَطَّعُوا أَمْرَهُمْ بَيْنَهُمْ زُبُراً كُلُّ حِزْبٍ بِما لَدَيْهِمْ فَرِحُونَ.

مؤمنون (23) 52 و 53

... وَ لا تَكُونُوا مِنَ الْمُشْرِكِينَ‌ مِنَ الَّذِينَ فَرَّقُوا دِينَهُمْ وَ كانُوا شِيَعاً كُلُّ حِزْبٍ بِما لَدَيْهِمْ فَرِحُونَ.

روم (30) 31 و 32

2. بخل‌

2. خودخواهى و خودبزرگ‌بينى، مايه بخل و ترغيب ديگران به آن:

... إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ مَنْ كانَ مُخْتالًا فَخُوراً الَّذِينَ يَبْخَلُونَ وَ يَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبُخْلِ‌ ... [5]

نساء (4) 36 و 37

لِكَيْلا تَأْسَوْا عَلى‌ ما فاتَكُمْ وَ لا تَفْرَحُوا بِما آتاكُمْ وَ اللَّهُ لا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتالٍ فَخُورٍ الَّذِينَ يَبْخَلُونَ وَ يَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبُخْلِ وَ مَنْ يَتَوَلَ‌ ....

حديد (57) 23 و 24

[1] . در احتمالى، مقصود از «مشارق» و «مغارب»، مشرق و مغرب تمامى ستارگان است. (الميزان، ج 20، ص 92)

[2] . المصباح، ج 1-/ 2، ص 445، «غرر»

[3] . فرهنگ فارسى، ج 2، ص 2406

[4] . جامع‌السّعادات، ج 1، ص 357-/ 358

[5] . «اختال الرّجل» به معناى كبر و عُجب است. (المصباح، ج 1-/ 2، ص 186، «الخيل»)