حال حيض طلاق داد و با نزول آيه اين‌گونه طلاقها باطل دانسته شد. [1]

عبداللّه بن مسعود

عبداللّه بن‌مسعود، از صحابه بزرگ، از سابقان در اسلام، حافظان قرآن، از بدريّون، مهاجران به حبشه و مدينه و از كسانى بود كه ابوجهل را به هلاكت رساند. [2] برخى مفسّران، آيه 110 آل‌عمران (3) را درباره وى و شمار ديگرى از صحابه دانسته‌اند كه ضمن ايمان به خدا، وظيفه امر به معروف و نهى از منكر را فراموش نكردند. [3] نيز آيه 9 زمر (39) درباره تعدادى از صحابه‌ پيامبر، از جمله وى دانسته شده كه بيانگر تهجّد و شب‌زنده‌دارى او است. [4] همچنين مقصود از «اوتوا العلم» در آيه 16 محمّد (47) وى دانسته شده است. [5]

عبداللّه بن نَبتل‌

عبداللّه بن نَبتل، از بانيان مسجد ضرار بود. [6] برخى‌ مفسّران، آيه 47 توبه (9) را درباره وى و شمار ديگرى از منافقان دانسته‌اند كه در صورت مشاركت در غزوه تبوك جاسوسى و فتنه‌انگيزى مى‌كردند. [7]

عبرت‌

عَبْر در اصل به معناى گذشتن از حالى به حال ديگر است. اعتبار و عبرت، يعنى حالتى كه با آن از شناخت محسوس به شناخت غير محسوس دست مى‌يابند. [8] عِبْرَتْ اسم مصدر از اعتبار به معناى پندپذيرى است. [9] به همين مناسبت به حوادثى كه به انسان پند مى‌دهد عبرت گويند، چرا كه انسان را به يك سلسله تعاليم كلى رهنمون مى‌شود و از مطلبى به مطلب ديگر عبور داده، منتقل مى‌كند. در اين مدخل از «عبر»، «ذكر»، «آيه»، «راى»، «نظر»، «مَثَل»، «نكال» و مشتقّات آنها، و جملاتى كه مفهوم عبرت و پند را برساند، استفاده شده است.

اهمّ عناوين: زمينه‌هاى عبرت، عبرت‌پذيران و عبرت‌ناپذيران.

آثار عبرت‌

1. معادشناسى‌

1. مشاهده حيات دنيايى و نشئه فعلى، عبرت‌آموز براى پى بردن به معاد:

نَحْنُ قَدَّرْنا بَيْنَكُمُ الْمَوْتَ وَ ما نَحْنُ‌

[1] . مجمع‌البيان، ج 9-/ 10، ص 457؛ الكشاف، ج 4، ص 553

[2] . الاستيعاب، ج 3، ص 110-/ 113؛ اسدالغابه، ج 3، ص 381-/ 387

[3] . مجمع‌البيان، ج 1-/ 2، ص 811؛ الدرالمنثور، ج 2، ص 293

[4] . روح‌المعانى، ج 13، جزء 23، ص 364؛ الميزان، ج 17، ص 245

[5] . روح‌المعانى، ج 14، جزء 26، ص 77؛ الدرالمنثور، ج 7، ص 466

[6] . السّيرة النّبويّه، ابن‌هشام، ج 2، ص 522؛ البداية والنّهايه، ج 3، ص 188

[7] . جامع‌البيان، ج 6، جزء 10، ص 187

[8] . مفردات، ص 543، «عبر»

[9] . المصباح، ج 1-/ 2، ص 390، «عَبَرْتُ»