أَ فَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَيَنْظُرُوا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ دَمَّرَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ وَ لِلْكافِرِينَ أَمْثالُها.

محمّد (47) 10

كَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ وَ أَصْحابُ الرَّسِّ وَ ثَمُودُ وَ أَصْحابُ الْأَيْكَةِ وَ قَوْمُ تُبَّعٍ كُلٌّ كَذَّبَ الرُّسُلَ فَحَقَّ وَعِيدِ.

ق (50) 12 و 14

عذاب اهل تكاثر

--) همين مدخل، موجبات عذاب، تكاثر

عذاب اهل‌كتاب‌

--) اهل‌كتاب، كيفر اهل‌كتاب‌

عذاب با آب‌

--) آب، كيفر با آب‌

عذاب با باد

--) باد، كيفر با باد

عذاب با برف‌

--) همين مدخل، ابزارهاى عذاب، برف قرمز

عذاب با خون‌

--) همين مدخل، ابزارهاى عذاب، خون‌

عذاب با دود

--) همين مدخل، ابزارهاى عذاب، دود

عذاب باديه‌نشينان‌

232. تعدّد عذاب دنيايى باديه‌نشينان منافق در عصر پيامبر صلى الله عليه و آله:

وَ مِمَّنْ حَوْلَكُمْ مِنَ الْأَعْرابِ مُنافِقُونَ وَ مِنْ أَهْلِ الْمَدِينَةِ مَرَدُوا عَلَى النِّفاقِ لا تَعْلَمُهُمْ نَحْنُ نَعْلَمُهُمْ سَنُعَذِّبُهُمْ مَرَّتَيْنِ ثُمَّ يُرَدُّونَ إِلى‌ عَذابٍ عَظِيمٍ. [1]

توبه (9) 101

233. وعده خداوند به عذاب نمودن باديه‌نشينان منافق در عصر بعثت با عذابهاى دنيايى و عذاب قبر:

وَ مِمَّنْ حَوْلَكُمْ مِنَ الْأَعْرابِ مُنافِقُونَ وَ مِنْ أَهْلِ الْمَدِينَةِ مَرَدُوا عَلَى النِّفاقِ لا تَعْلَمُهُمْ نَحْنُ نَعْلَمُهُمْ سَنُعَذِّبُهُمْ مَرَّتَيْنِ ثُمَّ يُرَدُّونَ إِلى‌ عَذابٍ عَظِيمٍ. [2]

توبه (9) 101

234. تهديد باديه‌نشينان متخلّف از سفر حديبيّه به عذاب دردناك در صورت تخلّف از فرمان پيامبر صلى الله عليه و آله و فرار از جنگهاى سخت آينده:

قُلْ لِلْمُخَلَّفِينَ مِنَ الْأَعْرابِ سَتُدْعَوْنَ إِلى‌ قَوْمٍ أُولِي بَأْسٍ شَدِيدٍ تُقاتِلُونَهُمْ أَوْ يُسْلِمُونَ فَإِنْ تُطِيعُوا يُؤْتِكُمُ اللَّهُ أَجْراً حَسَناً وَ إِنْ تَتَوَلَّوْا كَما تَوَلَّيْتُمْ مِنْ قَبْلُ يُعَذِّبْكُمْ عَذاباً أَلِيماً. [3]

فتح (48) 16

235. وعده خداوند به عذاب دردناك باديه‌نشينان عصر پيامبر صلى الله عليه و آله به دليل ترك جهاد:

وَ جاءَ الْمُعَذِّرُونَ مِنَ الْأَعْرابِ لِيُؤْذَنَ لَهُمْ وَ قَعَدَ

[1] . در اينجا دو گونه عذاب ذكر فرموده است: يكى «سنعذّبهم مرّتين» و ديگرى «ثمّ يردّون إلى‌ عذاب عظيم» كه مقصود از دومى، عذاب بزرگ قيامت است و با توجّه به تعبير «ثمّ» معلوم مى‌شود كه عذاب مورد نظر در «سنعذّبهم مرّتين» عذابهاى متعدّد دنيايى است. (تفسير التحرير والتنوير، ج 6، جزء 11، ص 20)

[2] . بنا بر قولى، منظور از «سنعذّبهم مرّتين» (به زودى آنان را دو بار عذاب خواهيم كرد) يكى به وسيله «رسوايى در دنيا» و ديگرى «عذاب قبر» است. (الكشاف، ج 2، ص 306؛ مجمع‌البيان، ج 5-/ 6، ص 100)

[3] . منظور از «مخلّفين» تخلّف‌كنندگان در سفر حديبيّه‌است. (مجمع‌البيان، ج 9-/ 10، ص 176)