جلد دوم‌

ابابيل‌

واژه ابابيل، در نظر برخى لغت‌شناسان جمع بدون مفرد است. [1] عدّه‌اى ديگر براى آن مفردهايى مانند «ابّيل» [2] و «ابّول» [3] ذكر كرده‌اند. اين واژه به معناى وصفىِ دسته‌هاى پراكنده‌ [4] و دو واژه طير و ابابيل (طيراً ابابيل) مجموعاً به معناى دسته‌هاى پراكنده پرندگان است. در زبان فارسى كاربرد ابابيل بر پرندگان داستان اصحاب فيل (پرستو يا ...) گزارش شده است. [5]

ابابيل و اصحاب فيل‌

1) خداوند، بر هم زننده نقشه اصحاب فيل براى تخريب كعبه با فرستادن دسته‌هاى پرندگان (طيراً ابابيل):

ألم تر كيف فعل ربّك بأصحب الفيل‌* ألم يجعل كيدهم فى تضليل‌* وأرسل عليهم طيرا أبابيل‌* فجعلهم كعصف مّأكول. [6]

فيل (105) 1- 3 و 5

ابابيل و خرق عادت‌

2) نابودى اصحاب فيل با انداختن سنگريزه از سوى دسته‌هاى پرندگان (طيراً ابابيل) امرى خارق‌العاده از طرف خداوند:

ألم تر كيف فعل ربّك بأصحب الفيل‌* ألم يجعل كيدهم فى تضليل‌* و أرسل عليهم طيرا أبابيل‌* ترميهم بحجارة مّن سجّيل‌* فجعلهم كعصف مّأكول.

فيل (105) 1- 5

ابابيل و قدرت خدا

3) نابودى اصحاب فيل با دسته‌هاى پرندگان (طيراً ابابيل) نشانه قدرت خداوند:

ألم تر كيف فعل ربّك بأصحب الفيل‌* وأرسل عليهم طيرا أبابيل‌* ترميهم بحجارة مّن سجّيل‌* فجعلهم كعصف مّأكول. [7]

فيل (105) 1 و 3 و 4 و 5

سلاح ابابيل‌

4) سجيل (سنگ گل)، سلاح دسته‌هاى پرندگان (طيراً ابابيل) براى نابودى اصحاب فيل:

ألم تر كيف فعل ربّك بأصحب الفيل‌* وأرسل عليهم طيرا أبابيل‌* ترميهم بحجارة

[1] لسان‌العرب.

[2] مفردات راغب.

[3] مجمع‌البيان، ج 9 10، ص 821.

[4] همان.

[5] لغت‌نامه دهخدا.

[6] آيه «و أرسل ...» و ما بعدش عطف تفسير بر «ألم يجعل كيدهم فى تضليل» هستند. «ابابيل» يعنى دسته‌هايى كه پشت سر هم بيايند. (مجمع‌البيان، ذيل آيه)

[7] نابود كردن فيلها و لشكريان ابرهه با پرندگانى كوچك و به وسيله سنگ گل، نشانه قدرت خداوند است.