احسن القصص‌

«احسن القصص» يكى از نام‌هاى قرآن است و بدان جهت احسن القصص ناميده شده است كه از جهت فصاحت و حسن معانى و روانى الفاظ به حدّ نهايت رسيده است و به قولى ديگر يكى از نام‌هاى سوره يوسف است، زيرا سوره يوسف دربردارنده نكته‌ها، فوائد و شگفتى‌هايى است كه سوره‌هاى ديگر قرآن فاقد آن است. [1]

1) احسن القصص، يكى نام‌هاى قرآن كريم:

نحن نقصّ عليك أحسن القصص بمآ أوحينآ إليك هذا القرءان .... [2]

يوسف (12) 3

2) سرگذشت يوسف (ع) بهترين و زيباترين داستان:

نحن نقصّ عليك أحسن القصص بمآ أوحينآ إليك هذا القرءان .... [3]

يوسف (12) 3

3) خداوند، بيانگر داستان يوسف با بهترين و زيباترين بيان:

نحن نقصّ عليك أحسن القصص بمآ أوحينآ إليك هذا القرءان .... [4]

يوسف (12) 3

4) قرآن، داراى بهترين و شيواترين بيان به سبب وحيانى بودن آن:

نحن نقصّ عليك أحسن القصص بمآ أوحينآ إليك هذا القرءان .... [5]

يوسف (12) 3

5) «قصّه يوسف، بهترين قصّه و داراى شيواترين بيان به سبب وحى شدن آن از سوى خداوند:

نحن نقصّ عليك أحسن القصص بمآ أوحينآ إليك هذا القرءان وإن كنت من قبله لمن الغفلين.

يوسف (12) 3

احصار

احصار در لغت به معناى باز داشته شدن از كارى به جهت بيمارى يا دشمن است‌ [6] و در اصطلاح فقه، منع شدن محرم از اتمام حج يا عمره به سبب ترس از دشمن يا بيمارى است. [7] برخى از فقهاى اماميه اصطلاح احصار را در خصوص مانع درونى مانند بيمارى و صدّ را در خصوص موانع بيرونى مانند جلوگيرى از دشمن به كار مى‌برند. [8]

[1] مجمع‌البيان، ذيل آيه.

[2] در تعيين مصداق (احسن‌القصص) دو نظريّه مطرح است: 1. قرآن؛ 2. قصّه يوسف (مجمع‌البيان، ذيل آيه) برداشت براساس نظريّه اول است.

[3] براساس اين‌كه مصداق (احسن‌القصص) قصّه يوسف باشد، برداشت فوق صحيح است. (مجمع‌البيان، ذيل آيه)

[4] مصداق «احسن القصص» مى‌تواند سوره يوسف باشد. «القصّ» مصدر «نقصّ» به معناى بازگو كردن و بيان كردن است (لسان‌العرب) چنان‌چه «قصص» مصدر باشد، «احسن‌القصص» مفعول مطلق مى‌شود و بيانگر كيفيّت بازگو كردن خواهد بود.

[5] حرف (باء) در «بما أوحينا» سببيّه است.

[6] المصباح‌المنير.

[7] زبدةالبيان، ص 310.

[8] جواهرالكلام، ج 20، ص 111 و 112.