4) نكوهش بنىسلمه و بنىحارثه به سبب ترس در كارزار احد:
إذ همّت طّآئِفتان منكم أن تفشلا واللّه وليّهما وعلى اللّه
فليتوكّل المؤمنون.[2]
آلعمران (3) 122
پيروزى در غزوه احد
5) محقّق شدن وعده خدا به پيروزى مسلمانان، در مرحله اوليّه جنگ احد:
ولقد صدقكم اللّه وعده إذ تحسّونهم بإذنه حتّى إذا فشلتم ....
آلعمران (3) 152
جاسوسى در غزوه احد
6) وجود جاسوسانى از مشركان بين مسلمانان پس از پايان غزوه احد:
الّذين قال لهم النّاس إنّ النّاس قد جمعوا لكم فاخشوهم فزادهم
إيمنا ....[3]
آلعمران (3) 173
سختى غزوه احد
7) جنگ احد، نبردى سخت و مجسّم كننده مرگ در ديده پيكارگران مسلمان:
ولقد كنتم تمنّون الموت من قبل أن تلقوه فقد رأيتموه وأنتم
تنظرون.[4]
آلعمران (3) 143
شايعه در غزوه احد
8) شايعه كشته شدن پيامبر (ص) در جنگ احد:
وما محمّد إلّارسول قد خلت من قبله الرّسل أفإين مّات أو قتل
انقلبتم على أعقبكم ....[5]
آلعمران (3) 144
شكست در غزوه احد
9) يادآورى خاطره پيروزى در جنگ بدر، التيامبخش آثار روحى و شكست
نبرد احد:
أولمّآ أصبتكم مّصيبة قد أصبتم مّثليها قلتم أنّى هذا قل هو من
عند أنفسكم إنّ اللّه على كلّ شىء قدير.[6]
آلعمران (3) 165
[1] شأن نزول آيه 121 و آيات بعدى، غزوه احد است و مقصود از
طائفتان در آيه 122، بنوسلمه و بنوحارثه از انصار هستند. (مجمعالبيان، ذيل آيه)
«فشل» به معناى ضعفى است كه مولود ترس باشد. (ترتيب كتاب العين، ج 3، ص 1398؛ الميزان،
ذيل آيه)
[2] جمله «و على اللَّه فليتوكل المؤمنون» در مقام سرزنش است و
قرآن از روى ملامت مىگويد: و آن دو دسته در اثر ترس به فكر افتادند كه از خود
سستى نشان دهند با آن كه خدا يار و ياور آنها است و سزاوار نيست مؤمن با آن كه
مىداند خدا يار و ياور او است، به خود ضعف و زبونى راه دهد. (الميزان، ذيل آيه)
برداشت فوق بر اين اساس است كه مقصود از طائفتان، بنوسلمه و بنوحارثه از انصار
باشند. (مجمعالبيان، ذيل آيه)
[3] مقصود از ناس دوم، مشركان و ناس اوّل، عوامل و جاسوسهاى
ايشان هستند كه در داخل لشكر اسلام بودهاند و از ظاهر آيه چنين به دست مىآيد كه
عدّه آنها بيش از يك نفر بوده است. (الميزان، ذيل آيه)
[4] چون خداوند از رويارويى و درگير شدن با كافران به ديدن مرگ
تعبير كرده است، معلوم مىشود كه كارزار احد سخت، و ورود به آن، به منزله ديدن مرگ
بوده است.
[5] . در مجمعالبيان آمده است: سبب نزول آيه فوق، اين بود كه شايع
كردند، پيامبر (ص) كشته شد. (مجمعالبيان، ذيل آيه)
[6] جمله «قد اصبتم مثليها» به پيروزى بزرگ جنگ بدر اشاره دارد.
يادآورى آن خاطره بزرگ سبب مىشود تا مسلمانان مصيبت احد را در مقايسه با آن كوچك
شمارند، و در نتيجه، رنج مصيبت آن را تحمل كنند.