ابوعامر راهب‌

ابوعامر راهب، از قبيله اوس، [1] از فاسقان‌ [2] و مرتدان است. [3] از نظر برخى مفسران آيه 86 آل‌عمران درباره ارتداد وى‌ [4] نازل شده است.

نيز در ذيل آيه 107 توبه وى از بانيان اصلى مسجد ضرار معرفى شده است. [5] همچنين برخى نزول آيه 175 اعراف را در شأن وى دانسته‌اند. [6]

ابوعبدالرحمن---) عبداللَّه بن مسعود

ابوعُبيده جرّاح‌

ابوعبيده جرّاح، عامر بن عبداللّه از قريش، تيره بنى‌حارث بن فهر و از مهاجران حبشه است. [7] برخى مفسّران، ذيل آيه 172 آل‌عمران (3)، وى را از كسانى دانسته‌اند كه به رغم خستگى و داشتن جراحت در جنگ احد به دعوت پيامبر (ص) مبنى بر تعقيب مشركان پاسخ مثبت داد. [8] همچنين از وى در ذيل آيات 29 فتح (48)، [9] 5 انسان (76)، [10] و 14 صف (61)، [11] ياد، و در شأن نزول اين آيات دخيل دانسته شده است.

ابوعبيده از آن رو كه در جريان سقيفه بنى‌ساعده نقشى جدّى آفريد، [12] از سوى شيعه و سنّى متفاوت شناسانده شده است. [13] برخى منابع شيعى، ذيل آيات 108 نساء (4)، 74 توبه (9)، 79 و 80 زخرف (43)، 25 و 26 محمّد (47) و 7 مجادله (58)، به خطاهاى وى اشاره كرده‌اند. [14]

ابوعقيل انصارى‌

ابوعقيل انصارى، معروف به صاحب الصاع از تيره بنى‌انيف است. [15] براساس اخبار بسيارى، آيه 79 توبه (9) در ستايش وى و نكوهش منافقان نازل شده كه ايشان صدقه اندك وى را مسخره كردند. [16]

[1] الاستيعاب، ج 1، ص 432.

[2] مجمع‌البيان، ج 3- 4، ص 769.

[3] جامع‌البيان، مج 3، ج 3، ص 461.

[4] الاتقان، ج 2، ص 325.

[5] مجمع‌البيان، ج 5- 6، ص 110.

[6] همان، ج 3، ص 769.

[7] السّير و المغازى، ص 226.

[8] الدرّالمنثور، ج 2، ص 385.

[9] همان، ج 7، ص 544.

[10] تفسير ماوردى، ج 6، ص 167.

[11] جامع البيان، مج 14، ج 28، ص 116.

[12] تاريخ يعقوبى، ج 2، ص 123؛ المعارف، ص 247.

[13] صحيح بخارى، ج 4، ص 259؛ قاموس الرّجال، ج 5، ص 603- 605.

[14] تفسير البرهان، ج 2، ص 819؛ تفسير عيّاشى، ج 1، ص 275؛ الكافى، ج 8، ص 180؛ بحارالانوار، ج 24، ص 365.

[15] الاستيعاب، ج 4، ص 279؛ الاصابه، ج 7، ص 233.

[16] جامع‌البيان، مج 6، ج 10، ص 247- 248؛ اسباب النّزول، واحدى، ص 210- 211.