وَ ما كُنْتَ بِجانِبِ الْغَرْبِيِّ إِذْ قَضَيْنا إِلى‌ مُوسَى الْأَمْرَ وَ ما كُنْتَ مِنَ الشَّاهِدِينَ‌ وَ ما كُنْتَ بِجانِبِ الطُّورِ إِذْ نادَيْنا وَ لكِنْ رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ لِتُنْذِرَ قَوْماً ما أَتاهُمْ مِنْ نَذِيرٍ مِنْ قَبْلِكَ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ.

قصص (28) 44 و 46

طوفان‌

طوفان در لغت آبى است كه همه جا را فراگيرد و يا باران بسيارى است كه از كثرتش غرق شوند، [1] به‌ سيلابها و امواج گردنده و كوبنده نيز گفته مى‌شود كه خانه‌ها را ويران و درختان را ريشه‌كن مى‌كند. [2] گفتنى‌ است امروزه در زبان فارسى بيشتر به بادهاى شديد و كوبنده اطلاق مى‌گردد. در اين مدخل معناى اوّل مورد نظر است و معناى فارسى آن در مدخل‌ «باد» آورده شده است.

دعا هنگام طوفان‌

1. نيايش خالصانه انسان به درگاه الهى، هنگام طوفانى شدن دريا:

... وَ جاءَهُمُ الْمَوْجُ مِنْ كُلِّ مَكانٍ وَ ظَنُّوا أَنَّهُمْ أُحِيطَ بِهِمْ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ‌ ....

يونس (10) 22

فَإِذا رَكِبُوا فِي الْفُلْكِ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ‌ ... [3]

عنكبوت (29) 65

وَ إِذا غَشِيَهُمْ مَوْجٌ كَالظُّلَلِ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ‌ ....

لقمان (31) 32

2. اجابت دعاى موسى عليه السلام براى رفع طوفان:

فَأَرْسَلْنا عَلَيْهِمُ الطُّوفانَ وَ الْجَرادَ وَ الْقُمَّلَ وَ الضَّفادِعَ وَ الدَّمَ آياتٍ مُفَصَّلاتٍ فَاسْتَكْبَرُوا وَ كانُوا قَوْماً مُجْرِمِينَ‌ وَ لَمَّا وَقَعَ عَلَيْهِمُ الرِّجْزُ قالُوا يا مُوسَى ادْعُ لَنا رَبَّكَ بِما عَهِدَ عِنْدَكَ لَئِنْ كَشَفْتَ عَنَّا الرِّجْزَ لَنُؤْمِنَنَّ لَكَ وَ لَنُرْسِلَنَّ مَعَكَ بَنِي إِسْرائِيلَ‌ فَلَمَّا كَشَفْنا عَنْهُمُ الرِّجْزَ إِلى‌ أَجَلٍ هُمْ بالِغُوهُ إِذا هُمْ يَنْكُثُونَ.

اعراف (7) 133- 135

طوفان از آيات خدا

3. عذاب نازل شده بر فرعونيان، به صورت طوفان، از آيات الهى:

وَ لَقَدْ أَخَذْنا آلَ فِرْعَوْنَ‌ ... فَأَرْسَلْنا عَلَيْهِمُ الطُّوفانَ‌ ... آياتٍ مُفَصَّلاتٍ‌ ....

اعراف (7) 130 و 133

وَ إِذا غَشِيَهُمْ مَوْجٌ كَالظُّلَلِ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ فَلَمَّا نَجَّاهُمْ إِلَى الْبَرِّ فَمِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَ ما يَجْحَدُ بِآياتِنا إِلَّا كُلُّ خَتَّارٍ كَفُورٍ.

لقمان (31) 32

4. طوفان دريا و دعاى خالصانه انسان، به هنگام آن، از آيات الهى:

وَ إِذا غَشِيَهُمْ مَوْجٌ كَالظُّلَلِ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ فَلَمَّا نَجَّاهُمْ إِلَى الْبَرِّ فَمِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ

[1] . لسان‌العرب، ج 8، ص 224، «طوف»

[2] . مجمع‌البيان، ج 1-/ 2، ص 719-/ 720

[3] . آيه شريفه در مقام بيان خلاصه و اجمال احوال انسان هنگام برخورد با طوفان است و تقدير در آيه چنين است: هنگامى كه سوار كشتى در دريا شدند و بادها وزيدن گرفت و امواج متلاطم شد و از هلاك شدن ترسيدند دعاى خالصانه كردند. (همان، ج 7-/ 8، ص 458)