طعيمة بن ابيرق‌

--) بنى‌ابيرق‌

طعيمة بن عدى‌

«طعيمة بن عدى» از «بنى‌نوفل بن عبد مناف» و از سران قريش بود كه در غزوه بدر به دست امام على عليه السلام و حمزه به هلاكت رسيد. [1] برخى مفسّران، در شأن‌ نزول آيه 30 انفال (8) كه حاكى از توطئه مشركان قريش عليه پيامبر صلى الله عليه و آله است، از وى نام برده‌اند كه در دارالندوه با ديگر سران شرك مشغول توطئه و مكر عليه پيامبر صلى الله عليه و آله بودند. [2]

طغيان‌

طغيان‌ [مصدر از مادّه «طغى»] به معناى تجاوز از حدّ متعارف، و عدم تأثّر از مقام ربوبيّت به سبب استكبار و خروج از زىّ عبوديّت است. [3] در اين مدخل از واژه‌هاى‌ «طغى»، «عتو» و «بطر» استفاده شده است.

اهمّ عناوين: آثار طغيان، زمينه‌هاى طغيان، طغيان‌گران و كيفر طغيان.

آثار طغيان‌

1. بخل‌

1. بخل‌ورزى صاحبان باغ و محروم ساختن بى نوايان از اموال خويش، طغيان‌گرى و تجاوز از حدود الهى:

إِنَّا بَلَوْناهُمْ كَما بَلَوْنا أَصْحابَ الْجَنَّةِ إِذْ أَقْسَمُوا لَيَصْرِمُنَّها مُصْبِحِينَ‌ فَتَنادَوْا مُصْبِحِينَ‌ أَنِ اغْدُوا عَلى‌ حَرْثِكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صارِمِينَ‌ فَانْطَلَقُوا وَ هُمْ يَتَخافَتُونَ‌ أَنْ لا يَدْخُلَنَّهَا الْيَوْمَ عَلَيْكُمْ مِسْكِينٌ‌ قالُوا يا وَيْلَنا إِنَّا كُنَّا طاغِينَ.

قلم (68) 17 و 21-/ 24 و 31

2. تأثيرپذيرى از شرك‌

2. روح طغيان و حق‌ناپذيرى، از عوامل تأثيرپذيرى از جريان شرك:

احْشُرُوا الَّذِينَ ظَلَمُوا وَ أَزْواجَهُمْ وَ ما كانُوا يَعْبُدُونَ‌ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَاهْدُوهُمْ إِلى‌ صِراطِ الْجَحِيمِ‌ وَ ما كانَ لَنا عَلَيْكُمْ مِنْ سُلْطانٍ بَلْ كُنْتُمْ قَوْماً طاغِينَ‌ فَأَغْوَيْناكُمْ إِنَّا كُنَّا غاوِينَ.

صافّات (37) 22 و 23 و 30 و 32

3. تحيّر

3. طغيان‌گرى، موجب سرگردانى و تحيّر شديد، در راهيابى به حق:

اللَّهُ يَسْتَهْزِئُ بِهِمْ وَ يَمُدُّهُمْ فِي طُغْيانِهِمْ يَعْمَهُونَ.

بقره (2) 15

مَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَلا هادِيَ لَهُ وَ يَذَرُهُمْ فِي طُغْيانِهِمْ يَعْمَهُونَ.

اعراف (7) 186

وَ لَوْ يُعَجِّلُ اللَّهُ لِلنَّاسِ الشَّرَّ اسْتِعْجالَهُمْ بِالْخَيْرِ لَقُضِيَ إِلَيْهِمْ أَجَلُهُمْ فَنَذَرُ الَّذِينَ لا يَرْجُونَ لِقاءَنا فِي طُغْيانِهِمْ يَعْمَهُونَ. [4]

يونس (10) 11

[1] . السّيرة النبويّه، ابن‌هشام، ج 2، ص 709؛ الاعلام، زركلى، ج 2، ص 227

[2] . السّيرة النبويّه، ابن‌هشام، ج 2، ص 481؛ معالم‌التنزيل، بغوى، ج 2، ص 205

[3] . التحقيق، ج 8، ص 81، «طغى»؛ الميزان، ج 20، ص 192

[4] . «عَمَهَ» به معناى شدّت سرگردانى است. (مجمع‌البيان، ج 5-/ 6، ص 143)