الْكافِرِينَ دَيَّاراً إِنَّكَ إِنْ تَذَرْهُمْ يُضِلُّوا عِبادَكَ وَ لا يَلِدُوا إِلَّا فاجِراً كَفَّاراً.

نوح (71) 26 و 27

599. تعاليم و آموزه‌هاى دينى فرستادگان الهى، موجب نجات انسانها از گمراهى:

لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِهِ وَ يُزَكِّيهِمْ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ إِنْ كانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلالٍ مُبِينٍ.

آل‌عمران (3) 164

قالَ اهْبِطا مِنْها جَمِيعاً بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ فَإِمَّا يَأْتِيَنَّكُمْ مِنِّي هُدىً فَمَنِ اتَّبَعَ هُدايَ فَلا يَضِلُّ وَ لا يَشْقى‌. [1]

طه (20) 123

هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا مِنْهُمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِهِ وَ يُزَكِّيهِمْ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ إِنْ كانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلالٍ مُبِينٍ.

جمعه (62) 2

ضَمان‌

ضَمان در لغت به معناى كفالت و «ضمين» به معناى كفيل است. «ضَمَن الشَّى‌ءَ و بِهِ» يعنى آن را كفالت كرد. [2] در اصطلاح فقه به ضمان عقدى و ضمان غير عقدى تقسيم مى‌شود. ضمان عقدى به معناى تعهد در برابر مالى است كه بر ذمّه شخصى براى شخص ديگر ثابت است، و عقدى است كه نياز به ايجاب و قبول دارد. [3] درباره تفاوت آن با كفالت، گفته شده: كفالت در برابر نفس، و ضمان در برابر مال است. [4] و ضمان غير عقدى، عبارت از جبران خسارتى است، [5] كه به خاطر وجود برخى از اسباب ضمان، مثل «يد» (تسلّط بر مال ديگرى) «اتلاف»، «تغرير» حاصل مى‌شود. [6] مقصود در اين مدخل، ضمان در هر دو معناى اصطلاحى آن است و از واژه‌هاى‌ «اعتداء»، «زعيم» و اطلاق‌ «اوفوا بالعقود» استفاده شده است.

ضمان عقدى‌

احكام ضمان عقدى‌

1. ضمان، از قراردادهاى مشروع و داراى اعتبار:

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَوْفُوا بِالْعُقُودِ ... [7]

مائده (5) 1

قالُوا نَفْقِدُ صُواعَ الْمَلِكِ وَ لِمَنْ جاءَ بِهِ حِمْلُ بَعِيرٍ وَ أَنَا بِهِ زَعِيمٌ. [8]

يوسف (12) 72

2. مشروعيّت رهن و ضمان، در دَيْن و بدهى:

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذا تَدايَنْتُمْ بِدَيْنٍ إِلى‌ أَجَلٍ مُسَمًّى فَاكْتُبُوهُ‌ ... وَ إِنْ كُنْتُمْ عَلى‌ سَفَرٍ وَ لَمْ تَجِدُوا كاتِباً فَرِهانٌ مَقْبُوضَةٌ فَإِنْ أَمِنَ بَعْضُكُمْ بَعْضاً فَلْيُؤَدِّ الَّذِي اؤْتُمِنَ أَمانَتَهُ‌ ... [9]

بقره (2) 282 و 283

[1] . مراد از «هدى» هدايت بشر به واسطه انبيا و انزال كتب است. (التفسير المنير، ج 16، ص 298)

[2] . لسان‌العرب، ج 8، ص 89، «ضمن»

[3] . تحريرالوسيله، ج 2، ص 25

[4] . جواهرالكلام، ج 26، ص 114؛ تحريرالوسيله، ج 2، ص 25 و 34

[5] . مكاسب الشيخ، «كلانتر»، ج 7، ص 147

[6] . القواعد الفقهيّه، ج 2، ص 9، «قاعدة عدم ضمان‌الامين»

[7] . «عقود» شامل همه عقدهاى شرعيّه مى‌شود. (مجمع‌البيان، ج 3-/ 4، ص 233؛ زبدةالبيان، ص 584) از جمله عقود، عقد ضمان است‌

[8] . «زعيم»، ضمانت است. (التبيان، ج 6، ص 171)

[9] . رهن، قرار دادن در مقابل دَيْن، نوعى ضمان، براى‌استيفاى طلب از مديون است‌