لَنَصَّدَّقَنَّ وَ لَنَكُونَنَّ مِنَ الصَّالِحِينَ‌ فَلَمَّا آتاهُمْ مِنْ فَضْلِهِ بَخِلُوا بِهِ وَ تَوَلَّوْا وَ هُمْ مُعْرِضُونَ‌ فَأَعْقَبَهُمْ نِفاقاً فِي قُلُوبِهِمْ إِلى‌ يَوْمِ يَلْقَوْنَهُ بِما أَخْلَفُوا اللَّهَ ما وَعَدُوهُ‌ ....

توبه (9) 75-/ 77

24. صدقه ندادن، نشانه كفر و از اوصاف كافران:

فَلا صَدَّقَ وَ لا صَلَّى‌ وَ لكِنْ كَذَّبَ وَ تَوَلَّى. [1]

قيامت (75) 31 و 32

25. ترك صدقه تا هنگام مرگ، موجب حسرت و پشيمانى انسان:

وَ أَنْفِقُوا مِنْ ما رَزَقْناكُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ فَيَقُولَ رَبِّ لَوْ لا أَخَّرْتَنِي إِلى‌ أَجَلٍ قَرِيبٍ فَأَصَّدَّقَ وَ أَكُنْ مِنَ الصَّالِحِينَ.

منافقون (63) 10

26. غفلت از مرگ، از عوامل ترك صدقه:

وَ أَنْفِقُوا مِنْ ما رَزَقْناكُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ فَيَقُولَ رَبِّ لَوْ لا أَخَّرْتَنِي إِلى‌ أَجَلٍ قَرِيبٍ فَأَصَّدَّقَ وَ أَكُنْ مِنَ الصَّالِحِينَ.

منافقون (63) 10

تاركان صدقه‌

1. ابوجهل‌

27. امتناع ابوجهل، از صدقه دادن:

فَلا صَدَّقَ وَ لا صَلَّى‌ وَ لكِنْ كَذَّبَ وَ تَوَلَّى. [2]

قيامت (75) 31 و 32

2. برخى از صحابه‌

28. سرزنش خداوند از برخى صحابه پيامبر صلى الله عليه و آله به سبب نپرداختن صدقه جهت نجوا با پيامبر صلى الله عليه و آله در عين توانمندى آنان:

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذا ناجَيْتُمُ الرَّسُولَ فَقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيْ نَجْواكُمْ صَدَقَةً ... فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ‌ أَ أَشْفَقْتُمْ أَنْ تُقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيْ نَجْواكُمْ صَدَقاتٍ‌ ... [3]

مجادله (58) 12 و 13

29. افراد ناتوان از پرداخت صدقه جهت نجوا با پيامبر صلى الله عليه و آله، مورد آمرزش و رحمت خداوند:

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذا ناجَيْتُمُ الرَّسُولَ فَقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيْ نَجْواكُمْ صَدَقَةً ذلِكَ خَيْرٌ لَكُمْ وَ أَطْهَرُ فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ.

مجادله (58) 12

3. منافقان‌

30. بخل منافقان در پرداخت صدقه، به‌رغم تعهد خود براى صدقه دادن، در صورت بهره‌مندى از فضل خدا:

يا أَيُّهَا النَّبِيُّ جاهِدِ ... وَ الْمُنافِقِينَ‌ ... وَ مِنْهُمْ مَنْ عاهَدَ اللَّهَ لَئِنْ آتانا مِنْ فَضْلِهِ لَنَصَّدَّقَنَ‌ ... فَلَمَّا آتاهُمْ مِنْ فَضْلِهِ بَخِلُوا بِهِ‌ ....

توبه (9) 73 و 75 و 76

[1] . برخى «صدّق» در آيه ياد شده را به «تصدّق» (صدقه‌دادن) و برخى به «تصديق» تفسير كرده‌اند. در صورت اوّل يعنى نه اهل صدقه است و نه اهل نماز؛ نظير آنچه در آيات 43 تا 46 مدثر (74) آمده است. (روح‌المعانى، ج 16، جزء 29، ص 228؛ التّبيان، ج 10، ص 201)

[2] . برخى مفسّران، آيات ياد شده را درباره ابوجهل‌دانسته‌اند (التّبيان، ج 10، ص 202) و «فلا صدّق» را به امتناع از پرداخت صدقه تفسير كرده‌اند. (التّبيان، ج 10، ص 201)

[3] . با توجّه به معاف شدن گروهى از صحابه از پرداخت‌صدقه پيش از نجواى پيامبر صلى الله عليه و آله به سبب تنگدستى، «ءَاشفقتم» در مقام سرزنش كسانى است كه با وجود توانمندى، به جهت ترس از فقر، از پرداخت صدقه امتناع ورزيدند