لا يَبْلى‌ فَأَكَلا مِنْها ....

طه (20) 120 و 121

نيز--) آدم عليه السلام، عصيان آدم عليه السلام‌

شخم‌

--) كشاورزى‌

شديدالعذاب/ اسماوصفات‌

--) عذاب‌

شديدالعقاب/ اسماوصفات‌

--) عذاب‌

شديدالمحال/ اسماوصفات‌

--) عذاب‌

شراب‌

--) خمر

شرح صدر

شرح در لغت به معناى بسط و گسترش دادن است.

مقصود از شرح صدر، بسط و گشادگى سينه با نور، آرامش و رحمت الهى‌ [1] و استعداد دريافت معارف و حقايق است. [2] بديهى است، شرح صدر براى پذيرش‌ كفر كه در آيه 106 سوره نحل (16) آمده، شرح صدر طبيعى نيست و شرح در اين آيه بر خلاف آيات ديگر كه به خدا نسبت داده شده، به بنده و انسان نسبت داده شده است. [3] در اين مدخل از واژه‌ «شرح» و مشتقّات‌ آن و «هواذن» استفاده شده است.

آثار شرح صدر

1. آسانى‌

1. شرح صدر رهبران دينى، مايه آسانى امور سخت و تكاليف بر آنان:

اذْهَبْ إِلى‌ فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغى‌ قالَ رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي‌ وَ يَسِّرْ لِي أَمْرِي.

طه (20) 24-/ 26

أَ لَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ‌ وَ وَضَعْنا عَنْكَ وِزْرَكَ‌ الَّذِي أَنْقَضَ ظَهْرَكَ‌ فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْراً إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْراً. [4]

شرح (94) 1-/ 3 و 5 و 6

2. تسبيح‌

2. تسبيح و تنزيه خداوند، از آثار شرح صدر:

قالَ رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي‌ كَيْ نُسَبِّحَكَ كَثِيراً. [5]

طه (20) 25 و 33

3. تسليم خدا

3. تسليم بودن در برابر خدا، نتيجه شرح صدر و باز بودن سينه:

فَمَنْ يُرِدِ اللَّهُ أَنْ يَهْدِيَهُ يَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإِسْلامِ‌ ... [6]

انعام (6) 125

أَ فَمَنْ شَرَحَ اللَّهُ صَدْرَهُ لِلْإِسْلامِ فَهُوَ عَلى‌ نُورٍ مِنْ رَبِّهِ‌ ....

زمر (39) 22

[1] . مفردات، ص 449، «شرح»

[2] . فرهنگ اصطلاحات و تعبيرات عرفانى، ص 503

[3] . التحقيق، ج 6، ص 31-/ 32

[4] . جمله «فإنّ مع العسر يسراً» با فاء تفريع و در مقام تعليل‌براى صدر سوره است و مى‌توان برداشت كلّى كرد

[5] . «كى نسبّحك» مى‌تواند تعليل براى تمام خواسته‌هاى موسى عليه السلام از جمله درخواست شرح صدر باشد

[6] . اسلام در آيه به معناى لغوى «تسليم» است. (الميزان، ج 7، ص 342)