12. قدرت خداوند بر آفرينش آسمانها با ستونهاى نامرئى، از دلايل بطلان معبودهاى مشركان:

خَلَقَ السَّماواتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَها ... هذا خَلْقُ اللَّهِ فَأَرُونِي ما ذا خَلَقَ الَّذِينَ مِنْ دُونِهِ‌ ....

لقمان (31) 10 و 11

13. آفرينش آسمانها با ستونهاى نامرئى، از نشانه‌هاى الوهيّت پروردگار:

خَلَقَ السَّماواتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَها ... هذا خَلْقُ اللَّهِ فَأَرُونِي ما ذا خَلَقَ الَّذِينَ مِنْ دُونِهِ‌ ... [1]

لقمان (31) 10 و 11

14. نشانه‌هاى توحيد ربوبى در برپايى آسمانها با ستونهاى نامرئى، براى انديشه‌مندان:

اللَّهُ الَّذِي رَفَعَ السَّماواتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَها ...

... إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ.

رعد (13) 2 و 3

نيز--) همين مدخل، ستون آسمانها

نيز--) آسمان، ارم، جاذبه زمين‌

سجده‌

سجده در اصل به معناى خم شدن و فروتنى است و در [اصطلاح‌] به معناى تذلّل و عبادت براى خداوند است. سجده بر دو گونه است: سجده اختيارى كه مختصّ انسان است و سجده تسخيرى كه سجده حيوانات، جمادات و گياهان و نيز انسان مى‌باشد. [2] سجده در انسان، قرار دادن پيشانى بر زمين است. [3] در اين مدخل از واژه‌هاى‌ «سجد»، «خَرَّ» و مشتقّات آنها استفاده شده است.

اهمّ عناوين: آثار سجده، زمينه‌هاى سجده، سجده‌كنندگان براى خدا، عصيان از سجده، موانع سجده.

آثار سجده‌

1. سجده و فروتنى در برابر خدا، داراى اثرى آشكار در چهره سجده‌كنندگان:

مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذِينَ مَعَهُ‌ ... تَراهُمْ رُكَّعاً سُجَّداً ... سِيماهُمْ فِي وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ ....

فتح (48) 29

1. ارزش‌آفرينى‌

2. سجده به درگاه الهى در شبانگاهان، مايه ارزشمندى انسان:

لَيْسُوا سَواءً مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ أُمَّةٌ قائِمَةٌ يَتْلُونَ آياتِ اللَّهِ آناءَ اللَّيْلِ وَ هُمْ يَسْجُدُونَ.

آل‌عمران (3) 113

أَمَّنْ هُوَ قانِتٌ آناءَ اللَّيْلِ ساجِداً وَ قائِماً يَحْذَرُ الْآخِرَةَ وَ يَرْجُوا رَحْمَةَ رَبِّهِ قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَ الَّذِينَ لا يَعْلَمُونَ إِنَّما يَتَذَكَّرُ أُولُوا الْأَلْبابِ.

زمر (39) 9

2. از صالحان‌

3. سجده به درگاه الهى، مايه قرار گرفتن در زمره صالحان:

... أُمَّةٌ قائِمَةٌ ... وَ هُمْ يَسْجُدُونَ‌ ... وَ أُولئِكَ مِنَ الصَّالِحِينَ.

آل‌عمران (3) 113 و 114

[1] . خداوند با نشان دادن آفرينش و تدبير آسمانها و زمين وهر آنچه در آنها است، ربوبيّت و الوهيّت خويش را ثابت كرد. (الميزان، ج 16، ص 211)

[2] . مفردات، ص 396، «سَجَد»

[3] . المصباح، ج 1-/ 2، ص 266، «سجد»