سنگ‌

سنگ به توده‌هاى بزرگ و سخت معدنى و طبيعى‌ [گويند] كه داراى ساختمانى صلب و املاح و عناصر معدنى يا آتشفشانى و يا رسوبى‌ [است‌] كه جزو ساختمان پوسته جامد زمين محسوبند [1] و مراد از سنگريزه، ريگ، رمل، خرده‌سنگ و پاره‌سنگ است. [2]

آتش از سنگ‌

1. ايجاد آتش، از برخورد سُمّ اسبان با سنگها:

وَ الْعادِياتِ ضَبْحاً فَالْمُورِياتِ قَدْحاً. [3]

عاديات (100) 1 و 2

بارش سنگ‌

2. فرود سنگهاى عذاب، همانند بارش باران:

وَ لُوطاً إِذْ قالَ لِقَوْمِهِ‌ ... وَ أَمْطَرْنا عَلَيْهِمْ مَطَراً فَانْظُرْ كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الْمُجْرِمِينَ.

اعراف (7) 80 و 84

وَ إِذْ قالُوا اللَّهُمَّ إِنْ كانَ هذا هُوَ الْحَقَّ مِنْ عِنْدِكَ فَأَمْطِرْ عَلَيْنا حِجارَةً مِنَ السَّماءِ ....

انفال (8) 32

... جاءَتْ رُسُلُنا لُوطاً ... قالَ يا قَوْمِ‌ ...

فَلَمَّا جاءَ أَمْرُنا جَعَلْنا عالِيَها سافِلَها وَ أَمْطَرْنا عَلَيْها حِجارَةً مِنْ سِجِّيلٍ مَنْضُودٍ.

هود (11) 77 و 78 و 82

فَجَعَلْنا عالِيَها سافِلَها وَ أَمْطَرْنا عَلَيْهِمْ حِجارَةً مِنْ سِجِّيلٍ.

حجر (15) 74

وَ لَقَدْ أَتَوْا عَلَى الْقَرْيَةِ الَّتِي أُمْطِرَتْ مَطَرَ السَّوْءِ ....

فرقان (25) 40

كَذَّبَتْ قَوْمُ لُوطٍ الْمُرْسَلِينَ.

شعراء (26) 160

وَ أَمْطَرْنا عَلَيْهِمْ مَطَراً فَساءَ مَطَرُ الْمُنْذَرِينَ.

شعراء (26) 173

وَ لُوطاً إِذْ قالَ لِقَوْمِهِ‌ ... وَ أَمْطَرْنا عَلَيْهِمْ مَطَراً فَساءَ مَطَرُ الْمُنْذَرِينَ.

نمل (27) 54 و 58

نيز--) همين مدخل، عذاب با سنگ‌

بتهاى سنگى‌

3. بتهاى سنگى، مورد پرستش قوم ابراهيم:

قالَ أَ تَعْبُدُونَ ما تَنْحِتُونَ. [4]

صافّات (37) 95

4. انْصاب، از بتهاى سنگى اعراب:

... وَ ما ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ‌ ... [5]

مائده (5) 3

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا ... وَ الْأَنْصابُ‌ ....

مائده (5) 90

يَوْمَ يَخْرُجُونَ مِنَ الْأَجْداثِ سِراعاً كَأَنَّهُمْ إِلى‌ نُصُبٍ يُوفِضُونَ. [6]

معارج (70) 43

[1] . لغت‌نامه، ج 8، ص 12161، «سنگ»

[2] . همان، ص 12172، «سنگريزه»

[3] . مقصود از «فالموريات قدحا» اسبهايى است كه درجنگ در راه خدا مى‌دوند و نعل آنها با برخورد با سنگهاى زمين جرقّه‌اى ايجاد مى‌شود. (مجمع‌البيان، ج 9-/ 10، ص 803)

[4] . فاعل «قال» ابراهيم عليه السلام است كه در آيات قبل آمده است و «تنحتون» شامل بتهاى سنگى و چوبى هر دو مى‌شود. (همان، ج 7-/ 8، ص 703؛ جامع‌البيان، ج 12، جزء 23، ص 88، ح 22594)

[5] . «انصاب» و «نُصب» بتهاى سنگى است كه اعراب، آنها را پرستش نموده، براى آنها قربانى مى‌كردند. (مفردات، ص 807، «نصب»)

[6] . «انصاب» و «نُصب» بتهاى سنگى است كه اعراب، آنها را پرستش نموده، براى آنها قربانى مى‌كردند. (مفردات، ص 807، «نصب»)