بِالنَّواصِي وَ الْأَقْدامِ.

الرّحمن (55) 41

أَ لَمْ يَعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ يَرى‌ كَلَّا لَئِنْ لَمْ يَنْتَهِ لَنَسْفَعاً بِالنَّاصِيَةِ.

علق (96) 14 و 15

سر مجرمان‌

--) همين مدخل، سر در قيامت‌

سر مشركان‌

26. مشركان و نزديك كردن سرهاى خود به يكديگر، براى نجوا كردن باهم و توطئه عليه پيامبر صلى الله عليه و آله:

أَلا إِنَّهُمْ يَثْنُونَ صُدُورَهُمْ لِيَسْتَخْفُوا مِنْهُ أَلا حِينَ يَسْتَغْشُونَ ثِيابَهُمْ يَعْلَمُ ما يُسِرُّونَ وَ ما يُعْلِنُونَ إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ. [1]

هود (11) 5

27. مشركان و نزديك كردن سرها و سينه‌هاى خود به يكديگر و نجوا كردن باهم، جهت مخالفت با پيامبر صلى الله عليه و آله و نشنيدن قرآن:

أَلا إِنَّهُمْ يَثْنُونَ صُدُورَهُمْ لِيَسْتَخْفُوا مِنْهُ أَلا حِينَ يَسْتَغْشُونَ ثِيابَهُمْ يَعْلَمُ ما يُسِرُّونَ وَ ما يُعْلِنُونَ إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ.

هود (11) 5

نيز--) همين مدخل، سر در قيامت‌

سر هارون عليه السلام‌

28. بازخواست موسى عليه السلام از هارون عليه السلام، با كشيدن سر او، در پى انحراف بنى‌اسرائيل به گوساله‌پرستى:

وَ لَمَّا رَجَعَ مُوسى‌ إِلى‌ قَوْمِهِ غَضْبانَ أَسِفاً قالَ بِئْسَما خَلَفْتُمُونِي مِنْ بَعْدِي‌ ... وَ أَخَذَ بِرَأْسِ أَخِيهِ يَجُرُّهُ إِلَيْهِ‌ ....

اعراف (7) 150

قالَ يَا بْنَ أُمَّ لا تَأْخُذْ بِلِحْيَتِي وَ لا بِرَأْسِي‌ ....

طه (20) 94

ضربه بر سر

--) همين مدخل، سر كافران‌

عذاب سر

--) همين مدخل، سر در قيامت‌

مسح سر

29. مسح قسمتى از سر، از واجبات وضو:

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَ أَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرافِقِ وَ امْسَحُوا بِرُؤُسِكُمْ‌ ... [2]

مائده (5) 6

سِرّ

سِرّ، آنچه پوشيده و مكتوم گردد و جمع آن «اسرار» است. [3] در اين مدخل از واژه‌ «سِرّ» و مشتقّات آن و از سياق بعضى آيات استفاده شده است.

اهمّ عناوين: جلسه سرّى، حفظ سرّ، سرّ در قيامت، سرّ كارهاى خضر عليه السلام و سرّ محمّد صلى الله عليه و آله.

[1] . در تفسير اين آيه شريفه دو وجه آورده‌اند: 1. مشركان به منظور مخالفت با دعوت پيامبر صلى الله عليه و آله گرد هم مى‌آمدند و سرها و سينه‌ها را به منظور رازگويى مبهم نزديك ساخته، نقشه مى‌كشيدند؛ (مجمع‌البيان، ج 5-/ 6، ص 216) 2. مشركان مكّه با سينه‌هاى خود به طرف عقب متمايل مى‌شدند و سرهاى‌شان را به زير مى‌انداختند تا خود را از شنيدن كتاب آسمانى پنهان بدارند تا وقتى كه قرآن خوانده مى‌شود به گوششان نخورد. (الميزان، ج 10، ص 147) برداشت مذكور بر اساس وجه اوّل است‌

[2] . «باء» در «وامسحوا برءوسكم» تبعيضيّه است. (التّبيان، ج 3، ص 451)

[3] . المصباح، ج 1-/ 2، ص 273، «السّرّ»