وَ اللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ. [1]

توبه (9) 47

5. سخن‌چينى منافقان در جنگ تبوك، به قصد ايجاد فساد در بين مسلمانان، از دلايل كراهت خداوند، از شركت آنان در جنگ:

... وَ لكِنْ كَرِهَ اللَّهُ انْبِعاثَهُمْ فَثَبَّطَهُمْ‌ ... لَوْ خَرَجُوا ... وَ لَأَوْضَعُوا خِلالَكُمْ يَبْغُونَكُمُ الْفِتْنَةَ ... [2]

توبه (9) 46 و 47

3. همسر ابولهب‌

6. همسر ابولهب، زنى سخن‌چين و آتش‌بيار نزاعهاى مردمى:

وَ امْرَأَتُهُ حَمَّالَةَ الْحَطَبِ. [3]

مسد (111) 4

سرزنش سخن‌چينى‌

7. سخن‌چينى، صفتى مذموم و ناپسند:

وَ لا تُطِعْ‌ ... مَشَّاءٍ بِنَمِيمٍ.

قلم (68) 10 و 11

وَيْلٌ لِكُلِّ هُمَزَةٍ ....

همزه (104) 1

كيفر سخن‌چينى‌

8. سخن‌چينى، درپى‌دارنده ذلّت و خوارى:

... مَشَّاءٍ بِنَمِيمٍ‌ سَنَسِمُهُ عَلَى الْخُرْطُومِ. [4]

قلم (68) 11 و 16

9. سخن‌چينى، زمينه گرفتارى به عذاب سوزان و شكننده جهنّم:

وَيْلٌ لِكُلِّ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ كَلَّا لَيُنْبَذَنَّ فِي الْحُطَمَةِ وَ ما أَدْراكَ مَا الْحُطَمَةُ نارُ اللَّهِ الْمُوقَدَةُ الَّتِي تَطَّلِعُ عَلَى الْأَفْئِدَةِ إِنَّها عَلَيْهِمْ مُؤْصَدَةٌ فِي عَمَدٍ مُمَدَّدَةٍ.

همزه (104) 1 و 4-/ 9

نيز--) افشاگرى، جاسوسى و شايعه‌

سدّ ذوالقرنين‌

بنا به آيه 94 سوره كهف، مردم از ذوالقرنين خواستند كه ميان آنان و قوم «يأجوج و مأجوج» سدّى استوار كند و ذوالقرنين به فرمان خداوند [با استفاده از پاره‌هاى آهن‌] ميان دو كوه، سدّى احداث كرد. [5] اين‌ سدّ به نامهاى سدّ اسكندر و سدّ يأجوج و مأجوج‌ [6] نيز خوانده مى‌شود. در اين مدخل از واژه‌هاى‌ «سدّ» و «ردم» استفاده شده است.

استحكام سدّ ذوالقرنين‌

1. ناتوانى يأجوج و مأجوج، از ايجاد رخنه و نقب در سدّ ذوالقرنين به سبب استحكام آن:

قالُوا يا ذَا الْقَرْنَيْنِ إِنَّ يَأْجُوجَ وَ مَأْجُوجَ‌

[1] . مراد از «لأوضعوا خلالكم» سرعت گرفتن در نفوذ بين شما [مؤمنان‌] با فساد، تباهى و سخن‌چينى است. (مجمع‌البيان، ج 5-/ 6، ص 55؛ الكشاف، ج 2، ص 276)

[2] . آيه «لو خرجوا فيكم ...» در مقام تعليل براى «كره اللّه انبعاثهم» است. (الميزان، ج 9، ص 290)

[3] . بنا بر احتمالى، مراد از «حمّالة الحطب» اين است كه زن ابولهب بين مردم سخن‌چينى مى‌كرد و آتش دشمنى را ميان آنان شعله‌ور مى‌ساخت. (مجمع‌البيان، ج 9-/ 10، ص 852؛ الكشاف، ج 4، ص 815)

[4] . علامت نهادن بر بينى كه مايه جمال است و اطلاق‌خرطوم بر آن، بيانگر نهايت خوارى و ذلّت است. (الكشّاف، ج 4، ص 588؛ روح‌المعانى، ج 16، جزء 29، ص 48-/ 49)

[5] . معجم‌البلدان، ج 3، ص 197

[6] . لغت‌نامه، ج 8، ص 11915، «سد اسكندر»