[1] . مراد از «فتنه»، امتحان انسان به قحطى و قلّت مال است و
منظور از «انقلب على وجهه» اعراض از دين و گرايش به كفر است. (مجمعالبيان، ج 7-/
8، ص 120)
[2] . مقصود از «فإذا اوذى فى اللّه جعل فتنة النّاس كعذاباللّه
...» اين است كه هرگاه [منافق] به سبب پذيرش دين الهى اذيّت شود، به جهت ترس از
[ادامه] اذيّت و آزار مردم از دين خود دست برمىدارد. (مجمعالبيان، ج 7-/ 8، ص
431)