رحم‌

--) مهربانى‌

رحمت‌

رحمت، نرمى و نرمخويى است كه نيكى كردن به مورد رحمت را اقتضا مى‌كند، كه گاهى درباره مهربانى و نرم‌دلى به طور مجرّد و گاهى در معناى احسان و نيكى كردن كه مجرّد از رقّت است به‌كار مى‌رود. هرگاه خداى متعال با اين واژه وصف شود چيزى جز احسانِ مجرّد و بدون رقّت و رحم‌دلى نيست. [1] در اين مدخل، رحمت خداوند به بندگان‌ مقصود است و از واژه‌هاى‌ «رحم» و «روح» استفاده شده است.

اهمّ عناوين: اعطاى رحمت، اميد به رحمت، جلوه‌هاى رحمت، دعا براى رحمت، زمينه‌هاى رحمت، مشمولان رحمت، موانع رحمت.

آثار رحمت‌

1. لزوم مطالعه و نگرش دقيق به آثار رحمت خداوند، در گستره هستى:

فَانْظُرْ إِلى‌ آثارِ رَحْمَتِ اللَّهِ كَيْفَ يُحْيِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها إِنَّ ذلِكَ لَمُحْيِ الْمَوْتى‌ وَ هُوَ عَلى‌ كُلِّ شَيْ‌ءٍ قَدِيرٌ.

روم (30) 50

2. احياى زمين به وسيله باران و پيدايش زندگى و حيات در آن، از آثار رحمت الهى:

فَانْظُرْ إِلى‌ آثارِ رَحْمَتِ اللَّهِ كَيْفَ يُحْيِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها إِنَّ ذلِكَ لَمُحْيِ الْمَوْتى‌ وَ هُوَ عَلى‌ كُلِّ شَيْ‌ءٍ قَدِيرٌ.

روم (30) 50

نيز--) همين مدخل، جلوه‌هاى رحمت‌

ابلاغ رحمت‌

3. پيامبر صلى الله عليه و آله، وظيفه‌دار ابلاغ سلام و رحمت پروردگار، به مؤمنان به آيات الهى:

وَ إِذا جاءَكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِآياتِنا فَقُلْ سَلامٌ عَلَيْكُمْ كَتَبَ رَبُّكُمْ عَلى‌ نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ ....

انعام (6) 54

4. پيامبر صلى الله عليه و آله، وظيفه‌دار ابلاغ رحمت گسترده پروردگار به تكذيب‌كنندگان وحى و بيم دادن آنان به عذاب حتمى:

فَإِنْ كَذَّبُوكَ فَقُلْ رَبُّكُمْ ذُو رَحْمَةٍ واسِعَةٍ وَ لا يُرَدُّ بَأْسُهُ عَنِ الْقَوْمِ الْمُجْرِمِينَ.

انعام (6) 147

5. پيامبر صلى الله عليه و آله، مأمور ابلاغ نويد مغفرت و رحمت خداوند به اسيران جنگ بدر، در صورت گرايش به اسلام:

يا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِمَنْ فِي أَيْدِيكُمْ مِنَ الْأَسْرى‌ إِنْ يَعْلَمِ اللَّهُ فِي قُلُوبِكُمْ خَيْراً يُؤْتِكُمْ خَيْراً مِمَّا أُخِذَ مِنْكُمْ وَ يَغْفِرْ لَكُمْ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ.

انفال (8) 70

6. پيامبر صلى الله عليه و آله، وظيفه‌دار باخبر ساختن بندگان خود، از غفران و رحمت پروردگار:

نَبِّئْ عِبادِي أَنِّي أَنَا الْغَفُورُ الرَّحِيمُ.

حجر (15) 49

7. پيامبر صلى الله عليه و آله، وظيفه‌دار ابلاغ رحمانيّت خداوند به كافران:

وَ إِذا رَآكَ الَّذِينَ كَفَرُوا ... قُلْ مَنْ يَكْلَؤُكُمْ‌

[1] . مفردات، ص 347، «رحم»