عَلَيْهِ فَنادى فِي الظُّلُماتِ أَنْ لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَ نَجَّيْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ كَذلِكَ نُنْجِي الْمُؤْمِنِينَ.
انبياء (21) 87 و 88
نيز--) يونس عليه السلام
نيز--) اصحاب سبت، باد، حمل و نقل، صيد، كشتى، كشتيرانى، ماهى و موج
دژ
--) قلعه
دزدى
--) سرقت
دست
در اين مدخل از واژههاى «يد» و مشتقّات آن و «تصديه»، «جناح»، «كفّ»، «يمين» و «شمال» استفاده شده است.
اهمّ عناوين: اعجاز با دست، بريدن دست، دست راست، دست مؤمنان، قطع دست، نورانيّت دست.
ادراك دست
1. ادراك و شعور دستها، نسبت به اعمال انسان در دنيا:
يَوْمَ تَشْهَدُ عَلَيْهِمْ أَلْسِنَتُهُمْ وَ أَيْدِيهِمْ ... [1]
نور (24) 24
الْيَوْمَ نَخْتِمُ عَلى أَفْواهِهِمْ وَ تُكَلِّمُنا أَيْدِيهِمْ وَ تَشْهَدُ أَرْجُلُهُمْ بِما كانُوا يَكْسِبُونَ.
يس (36) 65
اعجاز با دست
--) همين مدخل، دست موسى
بريدن دست
--) همين مدخل، دست زنان مصر
بيعت با دست
2. بيعت مسلمانان به وسيله دست خويش با محمّد صلى الله عليه و آله، در بيعت رضوان:
إِنَّ الَّذِينَ يُبايِعُونَكَ إِنَّما يُبايِعُونَ اللَّهَ يَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَيْدِيهِمْ ... ء لَقَدْ رَضِيَ اللَّهُ عَنِ الْمُؤْمِنِينَ إِذْ يُبايِعُونَكَ تَحْتَ الشَّجَرَةِ ....
فتح (48) 10 و 18
تخريب با دست
--) همين مدخل، دست مؤمنان، دست يهوديان
تنبيه با دست
--) همين مدخل، دست ايّوب
جزيه با دست
3. لزوم پرداخت جزيه با دست اهلكتاب، به نشانه خضوع و تسليم در برابر حكومت اسلامى:
قاتِلُوا الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ ... حَتَّى يُعْطُوا الْجِزْيَةَ عَنْ يَدٍ وَ هُمْ صاغِرُونَ. [2]
توبه (9) 29
[1] . گواهى و سخن گفتن دستها و اعضاى بدن در قيامت، مستلزم ادراك و شعور آنها در دنيا است. (الميزان، ج 17، ص 378)
[2] . مقصود از «صاغرون» در آيه، پرداخت جزيه به نشانه خضوع و تسليم آنان در برابر حكومت اسلامى است، نه تحقير و اهانت آنها از سوى مسلمانان. (همان، ص 242)