درخت گز

--) سبأ/ قوم‌

درد

--) مرض‌

دَرْك‌

--) شعور

درك اسفل‌

دَرَك به معناى نهايت قعر چيزى، و «دَرَكات آتش جهنّم» به معناى منزلگاههاى آن و «دَرَك اسفل در جهنّم»، انتهاى گودى جهنّم است. [1] در اين مدخل از واژه‌ «الدّرك الأسفل» و «اسفل السّافلين» استفاده شده است.

تكذيبگران در درك اسفل‌

1. تكذيب قيامت، عامل قرار گرفتن در درك اسفل:

ثُمَّ رَدَدْناهُ أَسْفَلَ سافِلِينَ‌ فَما يُكَذِّبُكَ بَعْدُ بِالدِّينِ.

تين (95) 5 و 7

جغرافياى درك اسفل‌

2. درك اسفل، جايگاهى در جهنّم:

إِنَّ الْمُنافِقِينَ فِي الدَّرْكِ الْأَسْفَلِ مِنَ النَّارِ وَ لَنْ تَجِدَ لَهُمْ نَصِيراً.

نساء (4) 145

درك اسفل‌السّافلين‌

--) همين مدخل، سقوط در درك اسفل‌

سقوط در درك اسفل‌

3. سقوط گروهى از انسانها با وجود برخوردارى از بهترين نوع خلقت به درك اسفل‌السّافلين:

لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فِي أَحْسَنِ تَقْوِيمٍ‌ ثُمَّ رَدَدْناهُ أَسْفَلَ سافِلِينَ.

تين (95) 4 و 5

4. سقوط به درك اسفل‌السّافلين، كيفر افراد بى‌ايمان و فاقد عمل صالح:

ثُمَّ رَدَدْناهُ أَسْفَلَ سافِلِينَ‌ إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ فَلَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍ. [2]

تين (95) 5 و 6

منافقان در درك اسفل‌

5. منافقان، در پايين‌ترين طبقات آتش جهنّم:

إِنَّ الْمُنافِقِينَ فِي الدَّرْكِ الْأَسْفَلِ مِنَ النَّارِ وَ لَنْ تَجِدَ لَهُمْ نَصِيراً.

نساء (4) 145

6. نبود هيچ ياورى براى منافقان، در رهايى از درك اسفل جهنّم:

إِنَّ الْمُنافِقِينَ فِي الدَّرْكِ الْأَسْفَلِ مِنَ النَّارِ وَ لَنْ تَجِدَ لَهُمْ نَصِيراً.

نساء (4) 145

نيز--) همين مدخل، نجات از درك اسفل‌

[1] . لسان‌العرب، ج 4، ص 336، «درك»

[2] . بنا بر اين احتمال كه مراد از «اسفل سافلين» در اين آيه، جايگاهى در جهنّم باشد (مجمع‌البيان، ج 9-/ 10، ص 394) و به قرينه استثناى در آيه بعد، مقصود، افراد فاقد ايمان‌اند