گرماى خورشيد

76. خورشيد، داراى گرماى شديد:

وَ جَعَلْنا سِراجاً وَهَّاجاً. [1]

نبأ (78) 13

77. در امان بودن بهشتيان، از گرماى آزاردهنده خورشيد:

مُتَّكِئِينَ فِيها عَلَى الْأَرائِكِ لا يَرَوْنَ فِيها شَمْساً ....

انسان (76) 13

نظم خورشيد

78. حاكميّت نظم و قانونمندى بر خورشيد:

الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ بِحُسْبانٍ.

الرّحمن (55) 5

نور خورشيد

79. خورشيد، داراى نورهاى گوناگون:

هُوَ الَّذِي جَعَلَ الشَّمْسَ ضِياءً ... [2]

يونس (10) 5

80. سوگند خداوند به گسترش نور خورشيد:

وَ الشَّمْسِ وَ ضُحاها.

شمس (91) 1

81. فرا رسيدن شب، عاملى براى زير پوشش قرار دادن نور خورشيد:

وَ الشَّمْسِ وَ ضُحاها وَ اللَّيْلِ إِذا يَغْشاها.

شمس (91) 1 و 4

82. بى‌فروغ شدن نور خورشيد، در آستانه برپايى قيامت:

وَ جُمِعَ الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ. [3]

قيامت (75) 9

إِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَتْ. [4]

تكوير (81) 1

خورشيدپرستى‌

خورشيدپرستى به معناى عمل پرستيدن خورشيد است‌ [5] كه در بين اقوامى چون قوم ابراهيم و قوم سبأ رواج داشته است. [6] در اين مدخل از جمله‌هاى‌ «لاتسجدوا للشّمس»، «يسجدون للشّمس» و «رأى الشّمس بازغة» استفاده شده است.

آثار خورشيدپرستى‌

1. انحراف از راه خدا

1. خورشيدپرستى، موجب انحراف از راه (پرستش) خداى يگانه:

وَجَدْتُها وَ قَوْمَها يَسْجُدُونَ لِلشَّمْسِ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ زَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطانُ أَعْمالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبِيلِ فَهُمْ لا يَهْتَدُونَ. [7]

نمل (27) 24

[1] . «وهج» به مجموع نور و حرارت گفته مى‌شود. (مجمع‌البيان، ج 9-/ 10، ص 640)

[2] . احتمال دارد كه «ضياء» جمع «ضوء» باشد. (همان، ج 5- 6، ص 137)

[3] . «جمع»، از بين رفتن نور خورشيد و ماه است. (همان، ج 9-/ 10، ص 598)

[4] . شايد تكوير خورشيد استعاره باشد از اينكه تاريكى بر جرم خورشيد احاطه پيدا مى‌كند. (الميزان، ج 20، ص 213)

[5] . لغت‌نامه، ج 6، ص 8858، «خورشيدپرستى»

[6] . سوره انعام/ 78، سوره نمل/ 24

[7] . مراد از «السّبيل» عبادت خداوند يگانه است و اطلاق «سبيل» بدون اضافه به خداوند اشاره به اين است كه اين راه، تنها راه تعيين شده براى انسان، با ملاحظه فطرت اوست. (الميزان، ج 15، ص 356)