36. تنوّع رنگها در حيوانات، زمينه مناسب براى پندآموزى عالمان خداترس:

وَ مِنَ النَّاسِ وَ الدَّوَابِّ وَ الْأَنْعامِ مُخْتَلِفٌ أَلْوانُهُ كَذلِكَ إِنَّما يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبادِهِ الْعُلَماءُ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ غَفُورٌ.

فاطر (35) 28

روزى حيوانات‌

37. خداوند، روزى‌دهنده حيوانات:

وَ ما مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ إِلَّا عَلَى اللَّهِ رِزْقُها ....

هود (11) 6

38. نبودن توان حمل روزى، در بسيارى حيوانات:

وَ كَأَيِّنْ مِنْ دَابَّةٍ لا تَحْمِلُ رِزْقَهَا .... [1]

عنكبوت (29) 60

39. توجّه به تأمين روزىِ انبوهِ جنبندگانِ ناتوان از تأمين روزى خود، زمينه‌ساز توكّل به خداوند:

... وَ عَلى‌ رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ‌ وَ كَأَيِّنْ مِنْ دَابَّةٍ لا تَحْمِلُ رِزْقَهَا ....

عنكبوت (29) 59 و 60

40. سميع و عليم بودن خداوند، منشأ تأمين روزى حيوانات:

وَ كَأَيِّنْ مِنْ دَابَّةٍ لا تَحْمِلُ رِزْقَهَا اللَّهُ يَرْزُقُها وَ إِيَّاكُمْ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ.

عنكبوت (29) 60

41. علم دقيق خداوند به احوال حيوانات، منشأ تأمين روزى آنها از سوى او:

وَ ما مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ إِلَّا عَلَى اللَّهِ رِزْقُها وَ يَعْلَمُ مُسْتَقَرَّها وَ مُسْتَوْدَعَها كُلٌّ فِي كِتابٍ مُبِينٍ.

هود (11) 6

وَ كَأَيِّنْ مِنْ دَابَّةٍ لا تَحْمِلُ رِزْقَهَا اللَّهُ يَرْزُقُها ....

عنكبوت (29) 60

42. تأمين روزى موجودات زنده، حقّ آنها بر خداوند:

وَ ما مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ إِلَّا عَلَى اللَّهِ رِزْقُها ....

هود (11) 6

زندگى حيوانات‌

43. حيوانات، داراى زندگى اجتماعى، همانند انسانها:

وَ ما مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ‌ ... إِلَّا أُمَمٌ أَمْثالُكُمْ‌ .... [2]

انعام (6) 38

زوجيّت حيوانات‌

44. قانون زوجيّت، ميان حيوانات:

حَتَّى إِذا جاءَ أَمْرُنا وَ فارَ التَّنُّورُ قُلْنَا احْمِلْ فِيها مِنْ كُلٍّ زَوْجَيْنِ اثْنَيْنِ‌ .... [3]

هود (11) 40

سجود حيوانات‌

--) همين مدخل، انقياد حيوانات‌

[1] . در اينكه مقصود از «لاتحمل رزقها» چيست، دواحتمال وجود دارد: 1. نمى‌تواند روزى خود را حمل نمايد [به جهت ضعف و ناتوانى خود]؛ 2. روزى آن ذخيره شده و فراهم نيست. (مجمع‌البيان، ج 7- 8، ص 455) برداشت مذكور بر اساس احتمال نخست است‌

[2] . «امّت» به هر گروهى كه يك امرى مانند دين يا زمان يامكان واحد آنان را گرد هم آورده باشد، گفته مى‌شود. (مفردات، ص 86، «ام») اين تعبير در مورد جنبندگان، نشان‌دهنده نوعى زندگى اجتماعى است. (الميزان، ج 7، ص 73- 75)

[3] . مقصود از «من كلّ ...»، از هر نوع از حيوانات است. (روح‌المعانى، ج 7، جزء 12، ص 78؛ الميزان، ج 10، ص 226)