6. ناپسند نبودن انتظار ستايش، در برابر انجام دادن اعمال نيك:

لا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ يَفْرَحُونَ بِما أَتَوْا وَ يُحِبُّونَ أَنْ يُحْمَدُوا بِما لَمْ يَفْعَلُوا فَلا تَحْسَبَنَّهُمْ بِمَفازَةٍ مِنَ الْعَذابِ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ. [1]

آل‌عمران (3) 188

حمد بيجا

--) همين مدخل، انتظار حمد

حمد خدا

7. خداوند، ذات مستحق حمد و ستايش:

... وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ.

بقره (2) 267

نيز

--)

نساء (4) 131؛ هود (11) 73؛ ابراهيم (14) 1 و 8؛ حج (22) 24 و 64؛ لقمان (31) 12 و 26؛ سبأ (34) 6؛ فاطر (35) 15؛ فصلت (41) 42؛ شورى (42) 28؛ حديد (57) 24؛ ممتحنه (60) 6؛ تغابن (64) 6؛ بروج (85) 8

آثار حمد خدا

1. رفع اندوه‌

8. تسبيح همراه با حمد پروردگار، موجب رفع دلتنگى پيامبر صلى الله عليه و آله:

وَ لَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّكَ يَضِيقُ صَدْرُكَ بِما يَقُولُونَ‌ فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ‌ ... [2]

حجر (15) 97 و 98

2. صبر

9. تسبيح و حمد خدا، زمينه‌ساز دستيابى به صبر، در برابر سختيها:

فَاصْبِرْ عَلى‌ ما يَقُولُونَ وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ قَبْلَ غُرُوبِها وَ مِنْ آناءِ اللَّيْلِ فَسَبِّحْ وَ أَطْرافَ النَّهارِ ... [3]

طه (20) 130

3. مقام رضا

10. نيل پيامبر صلى الله عليه و آله به مقام رضا، در گرو تسبيح خدا همراه با حمد او:

... وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ قَبْلَ غُرُوبِها ... لَعَلَّكَ تَرْضى‌.

طه (20) 130

آداب حمد خدا

11. برشمردن و به زبان آوردن نعمتها، از آداب حمد و ستايش خداوند:

... وَ قالُوا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي هَدانا لِهذا وَ ما كُنَّا لِنَهْتَدِيَ لَوْ لا أَنْ هَدانَا اللَّهُ‌ ....

اعراف (7) 43

الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي وَهَبَ لِي عَلَى الْكِبَرِ إِسْماعِيلَ وَ إِسْحاقَ‌ ....

ابراهيم (14) 39

... فَقُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي نَجَّانا مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ.

مؤمنون (23) 28

وَ لَقَدْ آتَيْنا داوُدَ وَ سُلَيْمانَ عِلْماً وَ قالا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي فَضَّلَنا عَلى‌ كَثِيرٍ مِنْ عِبادِهِ الْمُؤْمِنِينَ.

نمل (27) 15

وَ قالُوا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَذْهَبَ عَنَّا الْحَزَنَ‌ ....

فاطر (35) 34

وَ قالُوا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي صَدَقَنا وَعْدَهُ وَ أَوْرَثَنَا

[1] . با توجّه به مفهوم جمله «يحبّون ...» مى‌توان استفاده كرد كه در صورت اجراى كار نيك، توقّع ستايش و تشويق، ناپسند نيست‌

[2] . تفريع «فسبّح بحمد ربّك» بر ضيق صدر، بيانگر نقش تسبيح، همراه با حمد در آرامش و زدودن غم و دلتنگى است. (الميزان، ج 12، ص 195)

[3] . توصيه به تسبيح و حمد خدا، پس از فرمان به «صبر»، نشانگر نقش حمد و تسبيح، در توانمند شدن بر صبر است‌