6. ناپسند نبودن انتظار ستايش، در برابر انجام دادن اعمال نيك:
لا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ يَفْرَحُونَ بِما أَتَوْا وَ يُحِبُّونَ أَنْ يُحْمَدُوا بِما لَمْ يَفْعَلُوا فَلا تَحْسَبَنَّهُمْ بِمَفازَةٍ مِنَ الْعَذابِ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ. [1]
آلعمران (3) 188
حمد بيجا
--) همين مدخل، انتظار حمد
حمد خدا
7. خداوند، ذات مستحق حمد و ستايش:
... وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ.
بقره (2) 267
نيز
--)
نساء (4) 131؛ هود (11) 73؛ ابراهيم (14) 1 و 8؛ حج (22) 24 و 64؛ لقمان (31) 12 و 26؛ سبأ (34) 6؛ فاطر (35) 15؛ فصلت (41) 42؛ شورى (42) 28؛ حديد (57) 24؛ ممتحنه (60) 6؛ تغابن (64) 6؛ بروج (85) 8
آثار حمد خدا
1. رفع اندوه
8. تسبيح همراه با حمد پروردگار، موجب رفع دلتنگى پيامبر صلى الله عليه و آله:
وَ لَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّكَ يَضِيقُ صَدْرُكَ بِما يَقُولُونَ فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ ... [2]
حجر (15) 97 و 98
2. صبر
9. تسبيح و حمد خدا، زمينهساز دستيابى به صبر، در برابر سختيها:
فَاصْبِرْ عَلى ما يَقُولُونَ وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ قَبْلَ غُرُوبِها وَ مِنْ آناءِ اللَّيْلِ فَسَبِّحْ وَ أَطْرافَ النَّهارِ ... [3]
طه (20) 130
3. مقام رضا
10. نيل پيامبر صلى الله عليه و آله به مقام رضا، در گرو تسبيح خدا همراه با حمد او:
... وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ قَبْلَ غُرُوبِها ... لَعَلَّكَ تَرْضى.
آداب حمد خدا
11. برشمردن و به زبان آوردن نعمتها، از آداب حمد و ستايش خداوند:
... وَ قالُوا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي هَدانا لِهذا وَ ما كُنَّا لِنَهْتَدِيَ لَوْ لا أَنْ هَدانَا اللَّهُ ....
اعراف (7) 43
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي وَهَبَ لِي عَلَى الْكِبَرِ إِسْماعِيلَ وَ إِسْحاقَ ....
ابراهيم (14) 39
... فَقُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي نَجَّانا مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ.
مؤمنون (23) 28
وَ لَقَدْ آتَيْنا داوُدَ وَ سُلَيْمانَ عِلْماً وَ قالا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي فَضَّلَنا عَلى كَثِيرٍ مِنْ عِبادِهِ الْمُؤْمِنِينَ.
نمل (27) 15
وَ قالُوا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَذْهَبَ عَنَّا الْحَزَنَ ....
فاطر (35) 34
وَ قالُوا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي صَدَقَنا وَعْدَهُ وَ أَوْرَثَنَا
[1] . با توجّه به مفهوم جمله «يحبّون ...» مىتوان استفاده كرد كه در صورت اجراى كار نيك، توقّع ستايش و تشويق، ناپسند نيست
[2] . تفريع «فسبّح بحمد ربّك» بر ضيق صدر، بيانگر نقش تسبيح، همراه با حمد در آرامش و زدودن غم و دلتنگى است. (الميزان، ج 12، ص 195)
[3] . توصيه به تسبيح و حمد خدا، پس از فرمان به «صبر»، نشانگر نقش حمد و تسبيح، در توانمند شدن بر صبر است