حلق اضطرارى‌

6. مختار بودن مُحرِم مضطرّ (به جهت بيمارى يا داشتن ناراحتى در سر) براى حلق، در اداى كفّاره به گرفتن روزه يا پرداخت صدقه و يا قربانى:

وَ أَتِمُّوا الْحَجَّ وَ الْعُمْرَةَ لِلَّهِ فَإِنْ أُحْصِرْتُمْ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِ وَ لا تَحْلِقُوا رُؤُسَكُمْ حَتَّى يَبْلُغَ الْهَدْيُ مَحِلَّهُ فَمَنْ كانَ مِنْكُمْ مَرِيضاً أَوْ بِهِ أَذىً مِنْ رَأْسِهِ فَفِدْيَةٌ مِنْ صِيامٍ أَوْ صَدَقَةٍ أَوْ نُسُكٍ‌ ....

بقره (2) 196

حلق در حج‌

7. لزوم حلق (تراشيدن سر)، پس از قربانى در حجّ:

وَ أَذِّنْ فِي النَّاسِ بِالْحَجِ‌ ... وَ يَذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ فِي أَيَّامٍ مَعْلُوماتٍ عَلى‌ ما رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِيمَةِ الْأَنْعامِ فَكُلُوا مِنْها وَ أَطْعِمُوا الْبائِسَ الْفَقِيرَ ثُمَّ لْيَقْضُوا تَفَثَهُمْ‌ ... [1]

حج (22) 27-/ 29

حلق در عمره‌

8. تراشيدن سر (حلق) يا كوتاه كردن مو، (تقصير) از اعمال عمره:

لَقَدْ صَدَقَ اللَّهُ رَسُولَهُ الرُّؤْيا بِالْحَقِّ لَتَدْخُلُنَّ الْمَسْجِدَ الْحَرامَ إِنْ شاءَ اللَّهُ آمِنِينَ مُحَلِّقِينَ رُؤُسَكُمْ وَ مُقَصِّرِينَ‌ ... [2]

فتح (48) 27

حلق مسلمانان صدر اسلام‌

9. خبر خداوند از حلق و تقصير مسلمانان حاضر در صلح حديبيّه، پس از ورود به مسجدالحرام و انجام اعمال عمره:

لَقَدْ صَدَقَ اللَّهُ رَسُولَهُ الرُّؤْيا بِالْحَقِّ لَتَدْخُلُنَّ الْمَسْجِدَ الْحَرامَ إِنْ شاءَ اللَّهُ آمِنِينَ مُحَلِّقِينَ رُؤُسَكُمْ وَ مُقَصِّرِينَ‌ ....

فتح (48) 27

فضيلت حلق‌

10. فضيلت و ارزش بيشتر حلق از تقصير، براى مُحْرِم:

... لَتَدْخُلُنَّ الْمَسْجِدَ الْحَرامَ إِنْ شاءَ اللَّهُ آمِنِينَ مُحَلِّقِينَ رُؤُسَكُمْ وَ مُقَصِّرِينَ‌ ... [3]

فتح (48) 27

حلال‌

حلال در اصطلاح به هر قول و فعلى گفته مى‌شود كه از سوى شارع، حرمت يا وجوبى درباره آن نرسيده باشد. [4] در اين مدخل از واژه‌ «حلّ» و مشتقّات آن و نيز از عباراتى كه مفيد اين معناست، مانند «خلق لكم ما فى الأرض جميعاً»، «كلوا من رزق ربّكم» و «كلوا من طيّبات ما رزقناكم» استفاده شده است.

اهمّ عناوين: ارزش حلال، انفاق از حلال، تحريم حلال، مصاديق حلال‌

[1] . از امام صادق عليه السلام نقل شده است: «ثمّ ليقضوا تفثهم»، حلق [تراشيدن سر] و ... است. (تفسير نورالثقلين، ج 3، ص 492، ح 101)

[2] . با توجّه به اينكه آيه به داستان حديبيّه اشاره دارد و مسلمانان براى عمره وارد مسجدالحرام شدند، جمله «محلّقين رءوسكم و مقصّرين» بيانگر اختيار مُحْرِم در انتخاب هر يك از حلق و تقصير است. (مجمع‌البيان، ج 9-/ 10، ص 190)

[3] . از امام على عليه السلام روايت شده است: اينكه خداوند سر تراشيدن را اوّل و تقصير را بعد ذكر كرد، معلوم مى‌شود سر تراشيدن، افضل است. (دعائم‌الإسلام، ج 1، ص 330)

[4] . القاموس الفقهى، ص 99، «الحلال»؛ التّحقيق، ج 1-/ 2، ص 272، «حرم»