وَ أَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتابَهُ وَراءَ ظَهْرِهِ‌ فَسَوْفَ يَدْعُوا ثُبُوراً وَ يَصْلى‌ سَعِيراً إِنَّهُ كانَ فِي أَهْلِهِ مَسْرُوراً.

انشقاق (84) 7-/ 13

نزديكى حسابرسى‌

198. قريب‌الوقوع بودن حسابرسى مردم، در قيامت:

اقْتَرَبَ لِلنَّاسِ حِسابُهُمْ وَ هُمْ فِي غَفْلَةٍ مُعْرِضُونَ.

انبياء (21) 1

199. غفلت مردم، از نزديكى حسابرسى:

اقْتَرَبَ لِلنَّاسِ حِسابُهُمْ وَ هُمْ فِي غَفْلَةٍ مُعْرِضُونَ.

انبياء (21) 1

نيز--) تجسّم عمل، حشر، عمل، قيامت، گواهى، نامه عمل‌

حَسّان بن ثابت‌

حَسّان بن ثابت بن منذر، از انصار قبيله خزرج بود. [1] وى شاعر رسول خدا صلى الله عليه و آله‌ [2] و از معمّرين بود [3] كه با داشتن موضع عثمانى‌ [4] از بيعت با على عليه السلام سر باز زد. [5] برخى مفسّران، مقصود از «الّذين آمنوا ...» در آيه 227 شعراء (26) را شاعران مؤمنى چون حَسان دانسته‌اند. [6] ذيل آيه 11 نور (24) نيز هنگام سخن از ماجراى افك، از وى با صفت تهمت‌زنندگان ياد شده است. [7]

حسب/ اسماوصفات‌

--) كافى/ اسماوصفات‌

حِسْبه‌

--) امربه‌معروف‌

حسد

حسد به معناى آرزو كردن زوال نعمت از كسى است كه استحقاق آن را دارد [8] و نيز به معناى آرزوى ادامه‌ يافتن فقدان نعمت، نقص، فقر و مانند آن، براى ديگران است. [9] در اين مدخل از واژه‌هايى مثل‌ «حسد» و مشتقّات آن و «بغى» استفاده شده است.

اهمّ عناوين: آثار حسد، حسد اهل‌كتاب، حسد برادران يوسف، حسد بنى‌اسرائيل، حسد منافقان، حسودان، زمينه‌هاى حسد.

آثار حسد

1. اختلاف در دين‌

1. اختلاف آگاهانه در دين، از آثار حسادت عالمان:

كانَ النَّاسُ أُمَّةً واحِدَةً فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِيِّينَ مُبَشِّرِينَ وَ مُنْذِرِينَ وَ أَنْزَلَ مَعَهُمُ الْكِتابَ بِالْحَقِ‌

[1] . النسب، ص 277

[2] . الاستيعاب، ج 1، ص 400؛ اسدالغابه، ج 2، ص 6-/ 7

[3] . المعارف، ص 312

[4] . الغارات، ج 1، ص 221؛ تاريخ طبرى، ج 2، ص 694

[5] . تاريخ طبرى، ج 2، ص 698

[6] . جامع‌البيان، ج 11، جزء 19، ص 157-/ 159؛ مجمع‌البيان، ج 7-/ 8، ص 326

[7] . جامع‌البيان، ج 10، جزء 18، ص 114-/ 126؛ مجمع‌البيان، ج 7-/ 8، ص 206

[8] . مفردات، ص 234، «حسد»

[9] . روح‌المعانى، ج 16، جزء 30، ص 507