21. سخن ناروا

--) همين مدخل، عوامل حزن، افترا

22. شتاب در كفر

166. شتاب برخى مردم به سوى كفر، سبب اندوه پيامبر صلى الله عليه و آله:

وَ لا يَحْزُنْكَ الَّذِينَ يُسارِعُونَ فِي الْكُفْرِ ....

آل‌عمران (3) 176

167. شتاب و اصرار منافقان در كفر، باعث اندوه پيامبر صلى الله عليه و آله:

يا أَيُّهَا الرَّسُولُ لا يَحْزُنْكَ الَّذِينَ يُسارِعُونَ فِي الْكُفْرِ مِنَ الَّذِينَ قالُوا آمَنَّا بِأَفْواهِهِمْ وَ لَمْ تُؤْمِنْ قُلُوبُهُمْ‌ ....

مائده (5) 41

168. شتاب و اصرار يهوديان در كفر، از عوامل حُزن پيامبر صلى الله عليه و آله:

يا أَيُّهَا الرَّسُولُ لا يَحْزُنْكَ الَّذِينَ يُسارِعُونَ فِي الْكُفْرِ مِنَ الَّذِينَ‌ ... وَ مِنَ الَّذِينَ هادُوا ....

مائده (5) 41

23. شكست‌

169. شكست در جنگ، از عوامل حزن:

وَ لا تَهِنُوا وَ لا تَحْزَنُوا ... إِنْ يَمْسَسْكُمْ قَرْحٌ فَقَدْ مَسَّ الْقَوْمَ قَرْحٌ مِثْلُهُ‌ ....

آل‌عمران (3) 139 و 140

170. شكست اهل‌كتاب (روميان)، مايه حزن مؤمنان:

الم‌ غُلِبَتِ الرُّومُ‌ فِي أَدْنَى الْأَرْضِ وَ هُمْ مِنْ بَعْدِ غَلَبِهِمْ سَيَغْلِبُونَ‌ فِي بِضْعِ سِنِينَ لِلَّهِ الْأَمْرُ مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ بَعْدُ وَ يَوْمَئِذٍ يَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ. [1]

روم (30) 1-/ 4

24. شيطان‌

171. تلاش شيطان براى محزون ساختن مؤمنان، از طريق نجوا و درگوشى صحبت كردن، در مجالس:

إِنَّمَا النَّجْوى‌ مِنَ الشَّيْطانِ لِيَحْزُنَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ لَيْسَ بِضارِّهِمْ شَيْئاً إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ‌ ....

مجادله (58) 10

25. ضرر جانى‌

172. وارد شدن آسيبهاى جانى بر مؤمنان، در جنگ احد، سبب اندوه آنان:

وَ لا تَهِنُوا وَ لا تَحْزَنُوا ... إِنْ يَمْسَسْكُمْ قَرْحٌ‌ ... فَأَثابَكُمْ غَمًّا بِغَمٍّ لِكَيْلا تَحْزَنُوا عَلى‌ ... وَ لا ما أَصابَكُمْ‌ ....

آل‌عمران (3) 139 و 140 و 153

26. ضرر مالى‌

173. سوختن محصولات و درختان، باعث اندوه صاحبان آن:

وَ لا يَسْتَثْنُونَ‌ فَطافَ عَلَيْها طائِفٌ مِنْ رَبِّكَ وَ هُمْ نائِمُونَ‌ فَأَصْبَحَتْ كَالصَّرِيمِ‌ فَلَمَّا رَأَوْها قالُوا إِنَّا لَضَالُّونَ‌ قالُوا يا وَيْلَنا إِنَّا كُنَّا طاغِينَ.

قلم (68) 18 و 19 و 20 و 26 و 31

174. از دست دادن غنايم جنگى، از عوامل اندوه مجاهدان جنگ احد:

إِذْ تُصْعِدُونَ وَ لا تَلْوُونَ عَلى‌ أَحَدٍ وَ الرَّسُولُ يَدْعُوكُمْ فِي أُخْراكُمْ فَأَثابَكُمْ غَمًّا بِغَمٍ‌ ... [2]

آل‌عمران (3) 153

27. ظلم‌

175. سلطه ستمگران، از عوامل اندوه آدمى:

وَ لَقَدْ مَنَنَّا عَلى‌ مُوسى‌ وَ هارُونَ‌ وَ نَجَّيْناهُما

[1] . روميان كه اهل‌كتاب بودند در جنگ با ايرانيان كه مشرك بودند شكست خوردند كه سبب ناراحتى مؤمنان و خوشحالى مشركان شد. (جامع‌البيان، ج 11، جزء 21، ص 22-/ 23)

[2] . بر اساس يك احتمال، مقصود از «غم دوم» از دست‌دادن غنايم جنگى است. (روح‌المعانى، ج 3، جزء 4، ص 144)