فَلا رَفَثَ وَ لا فُسُوقَ وَ لا جِدالَ فِي الْحَجِّ وَ ما تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ يَعْلَمْهُ اللَّهُ وَ تَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَيْرَ الزَّادِ التَّقْوى‌ وَ اتَّقُونِ يا أُولِي الْأَلْبابِ. [1]

بقره (2) 197

73. رعايت تقوا و پرهيز از گناهان در حج، نشانه خردمندى، نيكى و نيكوكارى:

الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَعْلُوماتٌ فَمَنْ فَرَضَ فِيهِنَّ الْحَجَّ فَلا رَفَثَ وَ لا فُسُوقَ وَ لا جِدالَ فِي الْحَجِّ وَ ما تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ يَعْلَمْهُ اللَّهُ وَ تَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَيْرَ الزَّادِ التَّقْوى‌ وَ اتَّقُونِ يا أُولِي الْأَلْبابِ. [2]

بقره (2) 197

تكبير در حج‌

74. لزوم تكبير، پس از اداى پانزده نماز، در ايّام حج (پس از نماز عيد به بعد):

لِيَشْهَدُوا مَنافِعَ لَهُمْ وَ يَذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ فِي أَيَّامٍ مَعْلُوماتٍ عَلى‌ ما رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِيمَةِ الْأَنْعامِ فَكُلُوا مِنْها وَ أَطْعِمُوا الْبائِسَ الْفَقِيرَ. [3]

حج (22) 28

تلبيه در حج‌

--) همين مدخل، مناسك حج، تلبيه‌

توشه حج‌

75. وجوب تهيّه توشه (پوشاك و خوراك) براى سفر حج:

الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَعْلُوماتٌ‌ ... وَ تَزَوَّدُوا ... [4]

بقره (2) 197

جدال در حج‌

--) همين مدخل، سوگند در حج‌

حاجيان‌

76. آگاهى خداوند به مناسك و اعمال زائران خانه خدا:

... فَمَنْ حَجَّ الْبَيْتَ أَوِ اعْتَمَرَ ... فَإِنَّ اللَّهَ شاكِرٌ عَلِيمٌ.

بقره (2) 158

آب‌رسانى به حاجيان‌

77. آب‌رسانى به حاجيان و زائران كعبه، شغلى مهم و افتخارآميز، در ميان عربهاى جاهلى:

أَ جَعَلْتُمْ سِقايَةَ الْحاجِ‌ ... كَمَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ جاهَدَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ‌ ....

توبه (9) 19

آمرزش حاجيان‌

--) همين مدخل، آثار حج، آمرزش‌

اجتماع حاجيان‌

78. اجتماع حاجيان، يادآور جمع شدن انسانها در قيامت:

وَ اذْكُرُوا اللَّهَ فِي أَيَّامٍ مَعْدُوداتٍ فَمَنْ تَعَجَّلَ فِي يَوْمَيْنِ فَلا إِثْمَ عَلَيْهِ وَ مَنْ تَأَخَّرَ فَلا إِثْمَ عَلَيْهِ لِمَنِ اتَّقى‌ وَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ اعْلَمُوا أَنَّكُمْ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ.

بقره (2) 203

[1] . «فإنّ خير الزّاد» به منزله تعليل است؛ يعنى تقوا برتر ازتهيّه توشه براى سفر است، بنابراين براى كسب تقوا حريص‌تر بايد باشيد. (تفسير التحريروالتنوير، ج 2، جزء 2، ص 236)

[2] . با توجّه به اينكه در پايان مناسك حج، موضوع تقوامطرح شد، مطلب ياد شده قابل استفاده است‌

[3] . از امام باقر و امام صادق عليهما السلام نقل شده كه مقصود از «ذكر» در «و يذكروا اسم اللّه» تكبير، پس از پانزده نماز است كه اوّلين آنها نماز ظهر روز عيد است. (تفسير نورالثقلين، ج 3، ص 490، ح 82)

[4] . نقل شده كه عدّه‌اى بدون توشه به سفر حج رفته، كَلّ برمردم مى‌شدند. آيه مزبور نازل شد و دستور تهيّه توشه براى سفر حج داد. (مجمع‌البيان، ج 1-/ 2، ص 525)