جهان‌

جهان به معناى عالَم، از زمين و كرات آسمانى گيتى و عالم ظاهر است. [1] در اين مدخل، مسائل كلّى آفرينش‌ مورد نظر است و پديده‌هاى جهان مانند آسمان، زمين و انسان هر يك داراى عنوانى مستقلّ است و مباحث مربوط به دنيا در برابر آخرت در جايگاه خودش ذكر شده است. در اين مدخل از واژه‌ «العالمين» و جمله‌هايى مانند «السّموات و الأرض و ما بينهما»، «كلّ شى‌ء»، «الأمر كلّه» و «ما من شى‌ء» استفاده شده است.

اهمّ عناوين: احاطه بر جهان، تدبير جهان، حقّانيّت جهان، فرجام جهان، مالكيّت جهان و هدفمندى جهان.

آغاز جهان‌

--) همين مدخل، خلقت جهان، آغاز خلقت جهان‌

اتقان جهان‌

1. اتقان و استوارى خلقت جهان:

... صُنْعَ اللَّهِ الَّذِي أَتْقَنَ كُلَّ شَيْ‌ءٍ ....

نمل (27) 88

الَّذِي أَحْسَنَ كُلَّ شَيْ‌ءٍ خَلَقَهُ‌ ....

سجده (32) 7

اجل جهان‌

2. جهان، داراى عمرى معيّن و اجلى مشخص:

أَ وَ لَمْ يَتَفَكَّرُوا فِي أَنْفُسِهِمْ ما خَلَقَ اللَّهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَيْنَهُما إِلَّا بِالْحَقِّ وَ أَجَلٍ مُسَمًّى‌ ....

روم (30) 8

ما خَلَقْنَا السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَيْنَهُما إِلَّا بِالْحَقِّ وَ أَجَلٍ مُسَمًّى‌ ....

احقاف (46) 3

نيز--) همين مدخل، فرجام جهان‌

احاطه بر جهان‌

3. جهان آفرينش، در احاطه علم گسترده خداوند:

... وَ هُوَ بِكُلِّ شَيْ‌ءٍ عَلِيمٌ‌ قالَ يا آدَمُ أَنْبِئْهُمْ بِأَسْمائِهِمْ فَلَمَّا أَنْبَأَهُمْ بِأَسْمائِهِمْ قالَ أَ لَمْ أَقُلْ لَكُمْ إِنِّي أَعْلَمُ غَيْبَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ أَعْلَمُ ما تُبْدُونَ وَ ما كُنْتُمْ تَكْتُمُونَ.

بقره (2) 29 و 33

... ما فَرَّطْنا فِي الْكِتابِ مِنْ شَيْ‌ءٍ ....

انعام (6) 38

... وَ كُلَّ شَيْ‌ءٍ أَحْصَيْناهُ فِي إِمامٍ مُبِينٍ.

يس (36) 12

... إِنَّهُ بِكُلِّ شَيْ‌ءٍ بَصِيرٌ.

ملك (67) 19

نيز

--)

بقره (2) 231 و 255 و 282؛ آل‌عمران (3) 5 و 29؛ نساء (4) 32 و 126 و 176؛ مائده (5) 97 و 116 و 117؛ انعام (6) 3 و 59 و 73 و 80 و 101؛ اعراف (7) 89؛ انفال (8) 75؛ توبه (9) 115؛ يونس (10) 18 و 61؛ رعد (13) 8 و 9؛ ابراهيم (14) 38؛ حجر (15) 86؛ اسراء (17) 55؛ طه (20) 98؛ انبياء (21) 81؛ نور (24) 35 و 64؛ نمل (27) 65؛ عنكبوت (29) 52 و 62؛ روم (30) 54؛ احزاب (33) 40 و 54؛ سبأ (34) 1-/ 3؛ فاطر (35) 38 و 44؛ يس (36) 12 و 79 و 81؛ غافر (40) 7؛ شورى (42) 12؛ فتح (48) 26؛ حجرات (49) 16 و 18؛ حديد (57) 3 و 4؛ مجادله (58) 7؛ تغابن (64) 4 و 11؛ طلاق (65) 12؛ ملك (67) 19؛ جن (72) 28؛ نبأ (78) 29.

نيز--) علم، علم خدا و همين مدخل، نظارت بر جهان‌

[1] . لغت‌نامه، ج 5، ص 6957، «جهان»