... اجتنبوا كثيرا من الظنّ إنّ بعض الظنّ إثم و لا تجسّسوا و لا يغتب بعضكم بعضا ....

حجرات (49) 12

همّاز مّشّاء بنميم‌* سنسمه على الخرطوم.

قلم (68) 11 و 16

ويل لكلّ همزة لمزة.

همزه (104) 1

عوامل آبروريزى‌

1. اتّهام---) همين مدخل، عوامل آبروريزى، تهمت‌

2. اجراى حد

3 محاربه با خدا و افساد در زمين، مستوجب كيفرى رسوا كننده:

إنّما جزؤا الّذين يحاربون اللَّه و رسوله و يسعون فى الأرض فسادا أن يقتّلوا أو يصلّبوا أو تقطّع أيديهم و أرجلهم من خلف أو ينفوا من الأرض ذلك لهم خزى فى الدّنيا ....

مائده (5) 33

4 ارتكاب زنا، سبب اجراى آشكار حدّ و هتك آبرو:

الزّانية والزّانى فاجلدوا كلّ وحد مّنهما مائة جلدة ولاتأخذكم بهما رأفة فى دين اللّه إن كنتم تؤمنون باللّه واليوم الأخر وليشهد عذابهما طائِفة مّن المؤمنين.

نور (24) 2

3. ارتداد

5 كفر پس از ايمان، سبب روسياهى و بى‌آبرويى در قيامت:

يوم تبيضّ وجوه و تسودّ وجوه فأمّا الّذين اسودّت وجوههم أكفرتم بعد إيمنكم .... [1]

آل‌عمران (3) 106

4. استكبار

6 استكبار قوم‌عاد، سبب خوارى و بى‌آبرويى آنان در دنيا و آخرت:

فأمّا عاد فاستكبروا فى الأرض بغير الحقّ ...* ... لنذيقهم عذاب الخزى فى الحيوة الدّنيا و لعذاب الأخرة أخزى‌ ....

فصلت (41) 15 و 16

5. استهزا

7 مسخره و هجو كردن مؤمن، موجب هتك آبروى وى:

يا أيّها الّذين ءامنوا لايسخر قوم من قوم ... و لا تلمزوا أنفسكم .... [2]

حجرات (49) 11

6. اشاعه فحشا

8 افشاى فحشا، باعث هتك آبرو:

إنّ الّذين يحبّون أن تشيع الفحشة فى الّذين ءامنوا لهم عذاب أليم فى الدّنيا و الأخرة .... [3]

نور (24) 19

7. اصرار بر كفر

9 اصرار بر كفر و قلب حقايق، عامل رسوايى در دنيا:

يا أيّها الرسول لايحزنك الّذين يسرعون فى الكفر ... يحرّفون الكلم من بعد مواضعه ... أولئك الّذين لم‌يرد اللَّه أن يطهّر قلوبهم لهم فى الدّنيا خزى .... [4]

مائده (5) 41

8. افترا به خدا

10 نسبت‌دهندگان دروغ به خدا، مردمى بى‌آبرو در قيامت:

و يوم القيمة ترى الّذين كذبوا على اللَّه‌

[1] روسياهى، كنايه از بى‌آبرويى و بى‌اعتبارى است.

[2] اگرچه در آيه پيشين از آبروريزى سخنى به ميان نيامده است، نهى از تمسخر احتمال دارد به سبب اين باشد كه مسخره كردن، مايه وهن و شكستن اعتبار افراد مى‌شود.

[3] علاقه به شيوع فحشا، تأكيد بر نهى از اشاعه آن است. تهديد سخت افراد ياد شده، چه بسا به اين سبب باشد كه اشاعه فحشا در باره مؤمنان، باعث آبروريزى آنان مى‌شود.

[4] يكى از معانى «خزى» فضاحت و رسوايى است. (لسان‌العرب)