آيات خدا

آيات، جمع آيه به معناى علامت ظاهر و روشن است‌ [1] و در موارد گوناگونى مانند معجزه، دليل، حكم الهى، بناى مرتفع، پند واندرز، جمله‌اى از قرآن كه با اعداد مشخّص شده و ... به كار رفته كه در همه آن‌ها علامت بودن لحاظ شده است. معناى اخير (آيه قرآن)، در مدخلى مستقل با عنوان آيه، بررسى شده است. در اين مدخل افزون بر واژه «آيات» و «آيه»، از افعالى كه در قرآن به خدا نسبت داده شده، و مواردى كه به تأمّل و دقّت دستور مى‌دهد، مانند «اولم يروا»، و «افلاينظرون» نيز استفاده شده است. گفتنى است در صورتى كه واژه «آيات» معنايى اعمّ از آيه قرآن داشته نيز مورد استناد قرار گرفته است.

اهمّ عناوين: آيات آفاقى، آيات انفسى، ارائه آيات خدا، اعراض از آيات خدا، تبيين آيات خدا، تفكّر در آيات خدا، تكذيب آيات خدا، فهم آيات خدا، كفر به آيات خدا، نقش آيات خدا.

آيات آفاقى‌ [2]

1 خدا، ارائه دهنده آيات آفاقى و انفسى براى تبيين حقّانيت خود:

سنريهم ءايتنا فى الأفاق و فى أنفسهم حتّى‌ يتبيّن لهم أنّه الحقّ ....

فصلت (41) 53

مصاديق آيات آفاقى‌

1. آب‌

2 آبِ قرار گرفته در دسترس انسان‌ها، از آيات خدا:

قل أرءيتم إن أصبح ماؤكم غورا فمن يأتيكم بماء معين.

ملك (67) 30

3 آب نازل شده از آسمان جهت روياندن گياهان وباغ‌ها، از آيات خدا:

و نزّلنا من السماء ماء مبركا فأنبتنا به جنت و حبّ الحصيد.

ق (50) 9

و أنزلنا من المعصرت ماء ثجّاجا* لنخرج به حبّا و نباتا* و جنت ألفافا.

نبأ (78) 14- 16

4 نزول آب از آسمان و پديد آمدن منابع آبى در زمين، آيه خدا:

وأنزلنا من السّماء ماء بقدر فأسكنَّه فى الأرض وإنّا على‌ ذهاب به لقدرون.

مؤمنون (23) 18

ألم تر أنّ اللَّه أنزل من السماء ماء فسلكه ينبيع فى الأرض ... إنّ فى ذلك لذكرى‌ لأولى الألبب.

زمر (39) 21

5 خدا، قرار دهنده آب به صورت منشأ حيات:

... و جعلنا من الماء كلّ شى‌ء حىّ ....

انبياء (21) 30

و من ءايته أنّك ترى الأرض خشعة فإذا أنزلنا عليها الماء اهتزّت و ربت إنّ الذى أحياها لمحى الموتى‌ ....

فصلت (41) 39

و الذى نزّل من السماء ماء بقدر فأنشرنا به بلدة ميتا ....

زخرف (43) 11

6 درهم نياميختن آب‌هاى شور و شيرين درياها در عين مجاور بودن آن‌ها، از آيات الهى:

و هو الذى مرج البحرين هذا عذب فرات و

[1] مفردات راغب.

[2] منظور از آيات آفاقى، آفريده‌هاى خارج از وجود انسان همانند خورشيد، ماه، ستارگان و ...، و مقصود از آيات انفسى، شگفتى‌هاى وجود انسان در ابعاد روحى و جسمى است. (مجمع‌البيان، ذيل آيه)