9. موعظه‌ناپذيرى‌

9 آرزوهاى دنيايى، مانع اثربخشى موعظه و احتجاج:

ذرهم يأكلوا و يتمتّعوا و يلههم الأمل فسوف يعلمون. [1]

حجر (15) 3

آرزو در برزخ‌

10 حبيب نجّار در عالم برزخ، آرزومند آگاهى يافتن قومش از مقام وى:

و جاء من أقصا المدينة رجل يسعى‌ قال يقوم اتّبعوا المرسلين‌* قيل ادخل الجنّة قال يليت قومى يعلمون‌* بما غفر لى ربى و جعلنى من المكرمين. [2]

يس (36) 20 و 26 و 27

آرزوكنندگان در قيامت‌

1. اعراض كنندگان‌

11 اعراض كنندگان از ياد خدا، آرزومند داشتن فاصله‌اى طولانى بين خود و شيطان در قيامت:

و من يعش عن ذكر الرحمن نقيّض له شيطنا فهو له قرين‌* حتّى‌ إذا جاءنا قال يليت بينى و بينك بعد المشرقين ....

زخرف (43) 36 و 38

2. انسان‌ها

12 انسان‌ها در قيامت، آرزومند انجام عمل صالح در دنيا براى حيات آخرتى خود:

و جى‌ء يومئذ بجهنّم يومئذ يتذكّر الإنسن و أنّى‌ له الذكرى‌* يقول يليتنى قدّمت لحياتى.

فجر (89) 23 و 24

3. ظالمان‌

13 آرزوى ستمگران در قيامت مبنى بر پيروى از پيامبر اسلام (ص) در دنيا:

و يوم يعضّ الظالم على‌ يديه يقول يليتنى اتّخذت مع الرسول سبيلا.

فرقان (25) 27

14 ستمگران در قيامت، آرزومند دوست نگرفتن از گمراه‌كنندگان:

و يوم يعضّ الظالم على‌ يديه ...* يويلتى ليتنى لم أتّخذ فلانا خليلا* لقد أضلّنى عن الذكر بعد إذ جاءنى ....

فرقان (25) 27- 29

15 ستمگران در قيامت، آرزومند يافتن راهى براى گريز از عذاب:

... و ترى الظلمين لمّا رأوا العذاب يقولون هل إلى‌ مردّ من سبيل.

شورى (42) 44

16 ستمگران، آرزومند داشتن فاصله‌اى طولانى بين خود و شيطان در قيامت:

و من يعش عن ذكر الرحمن نقيّض له شيطنا فهو له قرين‌* حتّى‌ إذا جاءنا قال يليت بينى و بينك بعد المشرقين ...* ولن ينفعكم اليوم إذ ظّلمتم أنّكم فى العذاب مشتركون.

زخرف (43) 36 و 38 و 39

[1] برداشت فوق بر اساس استفاده از كلمه «و ذرهم» مى‌باشد كه نشانگر عدم تأثيرپذيرى كفار از موعظه و احتجاج‌هاى پيامبر (ص) است.

[2] مقصود از «رجل» در آيه، حبيب نجّار، و مقصود از «الجنّة» به قرينه اين‌كه بى‌درنگ پس از قتلش به او خطاب شده، بهشت برزخى است. (مجمع‌البيان، ج 7- 8، ص 655 و 659)