هفتمين و آخرين آيه‌ مورد بحث با آهنگى رسا به همه مردم هشدار مى‌دهد كه وعده خداوند حق است، سپس دو عامل براى انحراف از حق و فريب خوردن و بازماندن از معرفت ذكر مى‌كند. نخست دنياست مى‌گويد: «مبادا زندگى دنيا شما را فريب دهد» و ديگر شيطان است، مى‌فرمايد: «مبادا شيطان شما را در برابر خداوند بفريبد» گاهى شما را به كرم او اميدوار سازد، و از خشم او بى‌خبر كند، و گاه آن‌چنان سرگرمتان سازد كه اصلًا به خدا و فرمان او نينديشيد، يا دستورهاى او را دگرگون در نظرتان جلوه دهد.

«غَرور» (بر وزن شرور) همان‌گونه كه قبلًا نيز اشاره كرديم به هر چيز فريبنده خواه مال و مقام و شهوات باشد يا انسان فريبكار و شيطان ولى از آن‌جا كه فرد واضح آن شيطان است غالباً به او تفسير مى‌شود. [1]

تعبير به‌ «لا يَعُرَّنَّكُمْ بِاللَّهِ الْغَرُوْرُ» به اعتقاد بسيارى از مفسّران اشاره به مغرور ساختن انسان از سوى شيطان نسبت به عفو و كرم الهى است آن‌چنان او را به عفو خداوند مغرور مى‌سازد كه آلوده هر گناهى مى‌شود و عجب اين‌كه خيال مى‌كند اين دليل كمال ايمان و معرفت اوست كه خدا را با اين صفات شناخته!

اين درست به آن مى‌ماند كه انسانى را به اميد اين‌كه مزاج قوى دارد و انواع سم را دفع مى‌كند و يا ضد سم را در اختيار دارد بفريبند و مسموم و هلاك سازند.

اين نيز يكى از حجاب‌هاى معرفت است.

توضيحات:

1- شيطان كيست؟

«شيطان» چنانكه قبلًا هم اشاره كرديم نام يك فرد نيست، بلكه «ابليس» كه سجده بر آدم نكرد يكى از شياطين بود.

او لشگريان زيادى از جنس خود دارد، و از انسان‌ها، و نام شيطان بر همه اطلاق مى‌شود، به اين ترتيب تمام سردمداران كفر و ظلم و شركت و فساد در ارض، و

[1]. غرور صيغه مبالغه است.